Xử lý chất thải rắn xây dựng theo hướng hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường

Thực tế triển khai dự án đầu tư xây dựng các bãi đổ phế thải xây dựng và thoát nước chưa đạt yêu cầu đặt ra bởi còn những vướng mắc về vốn, giải phóng mặt bằng, cơ chế chính sách, công nghệ cũng như việc vận hành sau đầu tư. Hiện nay, trên địa bàn Thành phố được cấp phép hoạt động các điểm xử lý tái chế, bãi xử lý CTRXD tại 02 vị trí Nguyên Khê và khu vực nút giao Pháp Vân - Cầu Giẽ còn đang hoạt động nhưng chưa đáp ứng được hết nhu cầu thực tế, tình trạng đổ trộm CTRXD còn khó kiểm soát.

Theo quyết định 609/QĐ-TTg ngày 25/4/2014 của Chính phủ xác định khối lượng CTRXD phát sinh đến năm 2030 có thể lên tới 3.400 tấn/ ngày, năm 2050 là 4.800 tấn/ ngày, khối lượng thực tế có thể lớn hơn nhiều tại các thời điểm khác nhau cũng như các địa bàn có nhiều dự án đầu tư phát triển đô thị. Do đó thực hiện đề án "Tổng thể công tác quản lý chất thải rắn xây dựng trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn đến năm 2030" là hết sức cần thiết, cấp bách và cần thực hiện một cách đồng bộ.

Để làm được việc đó, chính quyền, doanh nghiệp cũng như người dân phải đồng hành, chung tay để giải quyết triệt để nhiều nhiệm vụ, trong đó nhiệm vụ xây dựng hệ thống phân loại, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn xây dựng theo hướng hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường nhằm phòng ngừa, giảm thiểu phát sinh chất thải rắn tại nguồn, tăng cường tái sử dụng, tái chế để giảm khối lượng phải chôn lấp và tác động tiêu cực tới môi trường từ hoạt động xây dựng, phá dỡ công trình là quan trọng, mang tính định hướng. Đồng thời, xây dựng, hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng cho việc thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn xây dựng trên địa bàn thành phố; đẩy mạnh xã hội hóa và thu hút đầu tư từ khu vực tư nhân, nước ngoài trong quản lý chất thải rắn sinh hoạt; nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, chất lượng, hiệu quả dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý và tái chế chất thải rắn xây dựng cũng như nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc quản lý chất thải rắn xây dựng cũng là những nhiệm vụ hết sức cần thiết.

Nhiệm vụ và giải pháp cụ thể

Theo Đề án "Tổng thể công tác quản lý chất thải rắn xây dựng trên địa bàn thành phố Hà Nội", đến năm 2030, thành phố Hà Nội phấn đấu đạt chỉ tiêu 90% tổng lượng chất thải rắn xây dựng phát sinh tại các đô thị được thu gom, xử lý đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường, trong đó 60% được tái sử dụng hoặc tái chế thành các sản phẩm, vật liệu tái chế bằng các công nghệ phù hợp. Áp dụng những vật liệu từ tái chế chất thải rắn xây dựng vào công trình xây dựng, bắt buộc 100% các công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách phải sử dụng vật liệu được tái chế từ chất thải rắn xây dựng vào các công trình xây dựng để thay thế vật liệu được khai thác từ tài nguyên.

Nhằm đạt được các mục tiêu trên, Đề án đã đặt ra 7 nhóm nhiệm vụ cụ thể: bổ sung, hoàn thiện các cơ chế, chính sách và văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chất thải rắn xây dựng nhằm nâng cao năng lực quản lý nhà nước về chất thải rắn xây dựng các cấp từ cấp thành phố đến cấp xã, phường, thị trấn. Đầu tư, xây dựng các cơ sở xử lý chất thải rắn xây dựng để đáp ứng nhu cầu phát sinh nhằm khắc phục cơ bản tình trạng thiếu vị trí xử lý; đa dạng hóa các nguồn đầu tư cho hoạt động xử lý chất thải rắn xây dựng.

Đồng thời, tăng cường năng lực quản lý, giám sát chất thải rắn xây dựng để kiểm soát chặt chẽ đồng bộ từ khâu thu gom, vận chuyển đến xử lý chất thải rắn xây dựng, từng bước khắc phục tình trạng đổ thải không đúng quy định gây ô nhiễm môi trường. Xây dựng mô hình thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn xây dựng phù hợp với điều kiện thực tế tại thành phố Hà Nội nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý chất thải rắn xây dựng. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ, quy định việc sử dụng các sản phẩm sau tái chế từ chất thải rắn xây dựng. Tăng cường và đa dạng hóa những hình thức truyền thông. Tăng cường nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ và hợp tác quốc tế trong việc quản lý và xử lý chất thải rắn xây dựng.

Cùng với đó là 7 nhóm giải pháp: giải pháp về cơ chế, chính sách; giải pháp về hạ tầng thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn xây dựng; giải pháp về quản lý, giám sát; giải pháp về quản lý, giám sát; giải pháp về công nghệ; giải pháp về tuyên truyền, hướng dẫn, đào tạo và giải pháp về hợp tác quốc tế.

UBND thành phố Hà Nội giao Sở Nông nghiệp và Môi trường là cơ quan thường trực, giúp UBND thành phố đôn đốc các Sở, ngành, UBND cấp xã thực hiện các nội dung theo phân công tại Đề án; chủ trì, phối hợp các cơ quan thực hiện quản lý nhà nước tham mưu UBND thành phố thực hiện công tác quản lý chất thải rắn xây dựng. Hướng dẫn UBND cấp xã trong công tác quản lý chất thải rắn xây dựng.

Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Sở Tài chính và các đơn vị liên quan xây dựng Nghị quyết ưu đãi, hỗ trợ, khuyến khích sử dụng những sản phẩm tái chế từ chất thải rắn xây dựng như: trợ giá các sản phẩm tái chế, mua sắm xanh, quảng bá các sản phẩm tái chế... và theo dõi, đôn đốc để các vị trí xử lý chất thải rắn xây dựng đi vào hoạt động theo tiến độ các giai đoạn đến năm 2026 và giai đoạn đến năm 2030. Chủ trì quản lý quy hoạch chuyên ngành chất thải rắn xây dựng...

Các sở, ban, ngành của thành phố và các đơn vị khác có liên quan theo chức năng nhiệm vụ được giao tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quản lý chất thải rắn xây dựng trong phạm vi quản lý. Phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Công an thành phố và các đơn vị trong quá trình thẩm định, giám sát thực hiện các dự án đầu tư xây dựng có phát sinh chất thải rắn xây dựng, phối hợp trong quá trình xử lý những tổ chức, cá nhân vi phạm trong công tác quản lý chất thải rắn xây dựng.

Thực hiện tốt 7 nhóm nhiệm vụ, 7 nhóm giải pháp cùng với việc phối hợp đồng bộ giữa chính quyền, doanh nghiệp và nhân dân sẽ góp phần lớn để hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo vệ môi trường của thành phố và tạo động lực, là tấm gương đi đầu để các địa phương khác noi theo khi đất nước đang từng bước tiến vào kỷ nguyên vươn mình, đổi mới và sáng tạo.