Mã số vùng trồng là mã định danh cho một vùng sản xuất cụ thể, chứa thông tin về vị trí địa lý, loại cây trồng, quy trình canh tác và lịch sử sản xuất. Đây là công cụ giúp quản lý chặt chẽ quá trình sản xuất, đồng thời là “tấm hộ chiếu” bắt buộc để nông sản được xuất khẩu sang các thị trường. Thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh chú trọng xây dựng và cấp mã số vùng trồng, thực hiện chiến lược phát triển nông nghiệp bền vững.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Tây Ninh, toàn tỉnh đã có 396 mã số vùng trồng với tổng diện tích 16.343ha, xuất khẩu sang nhiều thị trường khác nhau. Ngoài ra, tỉnh đã có 179 mã số cơ sở đóng gói đang hoạt động, cùng với đó là 13 hồ sơ cơ sở đóng gói đang chờ cấp mã số và 97 hồ sơ vùng trồng khác đang trong quá trình hoàn tất thủ tục để được công nhận.
Xã Bàu Đồn được xem là “thủ phủ” trồng sầu riêng của tỉnh với diện tích lên đến 1.500 ha. Trong đó, hơn 800 ha đang cho thu hoạch, mang lại doanh thu hơn 640 tỷ đồng mỗi năm. Tại địa phương này, HTX cây ăn quả Bàu Đồn được thành lập đã góp phần liên kết, thúc đẩy canh tác cây trồng theo hướng hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
Đại diện HTX cây ăn quả Bàu Đồn cho biết, các thành viên HTX hiện sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đăng ký vùng trồng, được cấp mã số xuất khẩu và xây dựng nhãn hiệu sản phẩm. Đến nay, HTX đã được cấp 3 mã số vùng trồng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và đang hướng đến thị trường châu Âu. HTX hiện có 62 thành viên với tổng diện tích 115 ha sầu riêng. Mỗi ha đầu tư khoảng 200 triệu đồng/năm, sản lượng từ 25 - 27 tấn/ha.
Để nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản chủ lực, tỉnh Tây Ninh tăng cường quản lý hoạt động sản xuất tại các vùng trồng được cấp mã (Ảnh minh họa).
Tại các vùng trồng có mã số, nông dân phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định: sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn; ghi chép nhật ký đồng ruộng; bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm; bảo vệ môi trường và tài nguyên đất, nước. Ông Bùi Văn Lợi, hộ trồng chanh ở xã Bình Thành cho biết: Ban đầu nghe nói phải ghi nhật ký sản xuất, chúng tôi thấy hơi mất công. Nhưng sau khi làm quen, thấy được nhiều lợi ích trong việc kiểm soát được quá trình canh tác, biết rõ cây cần gì, tránh lạm dụng thuốc, chất lượng nông sản được nâng cao, tiêu thụ thuận lợi hơn...
Tuy nhiên, theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, quá trình triển khai mã số vùng trồng ở tỉnh vẫn đối mặt nhiều khó khăn. việc duy trì quy trình kỹ thuật đồng nhất trong vùng rộng có nhiều hộ dân đòi hỏi nguồn lực giám sát lớn. Trong khi đó, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của nông dân còn hạn chế, nhất là việc ghi chép nhật ký điện tử, lưu trữ dữ liệu sản xuất.
Tại một số địa phương vẫn còn sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, thiếu vùng chuyên canh tập trung khiến việc đáp ứng tiêu chí về diện tích và ranh giới vùng trồng còn khó khăn. Nguồn lực tài chính cũng là một rào cản. Việc thiết lập, vận hành và duy trì hệ thống mã vùng, cơ sở dữ liệu, thiết bị quan trắc đòi hỏi chi phí đáng kể, vượt quá khả năng của hợp tác xã quy mô nhỏ.
Trước thực tế đó, ngành nông nghiệp tỉnh Tây Ninh đã và đang đẩy mạnh chuyển đổi phương thức quản lý. Cụ thể, các địa phương được yêu cầu rà soát, quy hoạch lại vùng sản xuất chuyên canh, ưu tiên cho những cây trồng chủ lực, có giá trị kinh tế cao. Bên cạnh đó, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý cơ sở dữ liệu vùng trồng và cơ sở đóng gói được thúc đẩy nhằm bảo đảm truy xuất nhanh, minh bạch.
Tỉnh khuyến khích liên kết sản xuất theo chuỗi, ký kết hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp và đẩy mạnh chế biến sâu để đa dạng hóa sản phẩm, giảm phụ thuộc vào xuất khẩu tươi. Ngành nông nghiệp tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền để các tổ chức, cá nhân trên địa bàn hiểu rõ vai trò, lợi ích của việc cấp mã số vùng trồng; đồng thời, tăng cường hướng dẫn, tập huấn chuyên môn cho người dân, doanh nghiệp và cán bộ địa phương về các quy định của nước nhập khẩu.../.
Thu An