Nỗ lực bảo vệ và phát triển bền vững “lá phổi xanh”

Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng Quảng Nam đã và đang nỗ lực từ cộng đồng đến chính sách, góp phần quan trọng bảo vệ và phát triển bền vững "lá phổi xanh" của địa phương

Chi trả DVMTR: Động lực tài chính cho công tác bảo vệ rừng

Ông Huỳnh Đức, Giám đốc Quỹ BV&PTR tỉnh Quảng Nam cho biết, chính sách chi trả DVMTR được xem là một trong những đòn bẩy quan trọng nhất trong việc bảo vệ và phát triển rừng tại Quảng Nam. Chính sách đã huy động được các nguồn lực lớn về tài chính để đầu tư cho công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh, giảm áp lực gánh nặng ngân sách đối với Nhà nước.

Cùng với đó, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm đối với công tác bảo vệ và phát triển rừng của các tổ chức, cá nhân được hưởng lợi trực tiếp từ rừng hoặc có ảnh hưởng trực tiếp đến rừng. Qua đó, sẽ tăng cường được năng lực và phát huy hiệu quả nhiệm vụ quản lý cho các chủ rừng, góp phần thực hiện chiến lược phát triển lâm nghiệp lâu dài, bền vững của tỉnh.

DVMTR đã và đang mang lại hiệu quả rõ rệt cho người dân, góp phần tăng thu nhập, phát triển kinh tế, giảm tỷ lệ hộ nghèo, bảo đảm an sinh xã hội…

Để nâng cao hiệu quả của chính sách, Quỹ BV&PTR đã chủ động rà soát ký kết hợp đồng với các đơn vị sử dụng DVMTR; tăng cường công tác rà soát, điều chỉnh, bổ sung diện tích rừng được chi trả DVMTR. Công tác kiểm tra, giám sát chi trả DVMTR cũng được chú trọng, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Công tác tuyên truyền, nâng cao năng lực được Quỹ tỉnh chú trọng thực hiện

Bên cạnh đó, các chủ rừng cũng tích cực tham gia vào quá trình này bằng cách củng cố lực lượng bảo vệ, ký kết hợp đồng, xây dựng kế hoạch tuần tra, truy quét, ngăn chặn kịp thời các hành vi xâm hại rừng.

Có thể thấy, năm 2024 đánh dấu sự mở rộng đáng kể của chương trình chi trả DVMTR với việc ký kết thêm 9 hợp đồng, nâng tổng số đơn vị đã ký kết hợp đồng và thực hiện chi trả DVMTR trên địa bàn tỉnh lên 85 đơn vị. Các đơn vị này bao gồm các cơ sở sản xuất thủy điện, nước sạch và công nghiệp sử dụng nước mặt, nước ngầm. Qua đó, thể hiện sự lan tỏa của chính sách đến nhiều lĩnh vực khác nhau.

Từ nguồn thu DVMTR gần 180,3 tỷ đồng năm 2024, trong đó, hơn 157,5 tỷ đồng đã được Qũy chi trả trực tiếp cho các chủ rừng, thực hiện công tác quản lý và bảo vệ hơn 312.276ha rừng.

Theo đó, các đơn vị nhận nguồn chi trả lớn nhất bao gồm BQL rừng phòng hộ Tây Giang, BQL rừng phòng hộ Nam Trà My, BQL rừng phòng hộ Nam Giang và Vườn quốc gia Sông Thanh. Điều này không chỉ góp phần bảo vệ rừng hiệu quả mà còn trực tiếp cải thiện sinh kế, góp phần xóa đói giảm nghèo và đảm bảo an sinh xã hội cho người dân sống phụ thuộc vào rừng.

Đa dạng hóa nguồn lực, xây dựng phương án quản lý rừng bền vững

Không chỉ dừng lại ở DVMTR, Quỹ BV&PTR tỉnh Quảng Nam còn chủ động tìm kiếm và đa dạng hóa các nguồn lực tài chính để đầu tư bền vững cho rừng.

Theo đó, năm 2024, Quỹ đã thu nộp tiền trồng rừng thay thế từ 10 dự án với số tiền hơn 12,9 tỷ đồng, nâng tổng số dự án lên 65 và tổng số tiền thu được lên hơn 197,7 tỷ đồng. Số tiền này được quản lý chặt chẽ và đã giải ngân hơn 7,6 tỷ đồng cho 12 chủ đầu tư để thực hiện trồng rừng thay thế, bù đắp diện tích rừng đã mất và góp phần tái sinh tài nguyên rừng.

Tích cực trồng rừng, góp phần tái sinh tài nguyên rừng.

Một điều quan trọng, nhằm bảo vệ và phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển kinh tế của người dân trong cộng đồng dân cư, mới đây, Quỹ BV&PTR Quảng Nam đã triển khai xây dựng phương án quản lý rừng bền vững giai đoạn 2025-2030 cho 3 cộng đồng dân cư thôn tại huyện Tây Giang, huyện Nam Giang và huyện Bắc Trà My.

Từ đó, cộng đồng dân cư các thôn được nắm rõ hơn về các quy định, yêu cầu về phạm vi, ranh giới được giao đất, giao rừng; ranh giới các loại rừng, tài nguyên động, thực vật rừng trên lâm phận được giao: gồm các loại gỗ quý, cây tái sinh, dược liệu, động vật quý hiếm cần được quản lý, bảo tồn và phát triển.

Đồng thời, nắm rõ năng lực cộng đồng, phong tục tập quán sản xuất, kiến thức bản địa trong quả lý rừng, sản xuất nông lâm nghiệp dưới tán rừng; để nội dung phương án phù hợp với cộng đồng…

Theo Giám đốc Quỹ BV&PTR tỉnh Quảng Nam Huỳnh Đức, phương án này được xây dựng dựa trên cơ sở thực tiễn và pháp lý, xác định rõ ranh giới, phạm vi rừng, đánh giá tài nguyên rừng hiện có, năng lực của cộng đồng, từ đó đề ra các giải pháp phù hợp cho việc quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Đây là nền tảng quan trọng để cộng đồng có thể tiếp cận các nguồn vốn đầu tư, phát triển sinh kế bền vững từ rừng và góp phần làm giàu cho quê hương.

Nâng cao năng lực cộng đồng để xây dựng chủ thể bảo vệ rừng vững mạnh

Nhận thức được vai trò quan trọng của cộng đồng trong công tác bảo vệ rừng, Quỹ BV&PTR Quảng Nam đã và đang triển khai nhiều chương trình đào tạo, tập huấn nhằm nâng cao năng lực cho người dân địa phương. Các chương trình tập huấn về Luật Lâm nghiệp, xây dựng hương ước, quy ước cộng đồng, quản lý và sử dụng tiền DVMTR đã được tổ chức tại các huyện miền núi như Bắc Trà My, Nam Giang, Tây Giang.

Thông qua các buổi tập huấn này, người dân được trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để tham gia hiệu quả vào công tác bảo vệ rừng, đồng thời hiểu rõ hơn về quyền lợi và trách nhiệm của mình trong việc quản lý và sử dụng tài nguyên rừng bền vững.

Bên cạnh đó, Quỹ cũng đẩy mạnh các hoạt động giáo dục môi trường cho học sinh, tập huấn sử dụng phần mềm bản đồ trên thiết bị di động cho cộng đồng, góp phần nâng cao nhận thức và trang bị kỹ năng quản lý rừng bền vững cho thế hệ tương lai.

Ngay từ đầu mùa khô năm 2025, Quỹ BV&PTR Quảng Nam đã triển khai chương trình tuyên truyền lưu động nhằm đẩy mạnh vai trò của người dân trong công tác quản lý bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng.