Kiến nghị chặn các hội nhóm buôn bán động vật hoang dã trên facebook bằng AI

Ngày 12/3, ông Trịnh Lê Nguyên, Giám đốc Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) và Chủ tịch Quỹ bảo tồn động thực vật hoang dã Việt Nam cho biết PanNature vừa có thư kiến nghị tửi đội mũ Meta về bảo vệ động vật hoang dã.

Các hội nhóm buôn bán động vật hoang dã trên Facebook vẫn hoạt động.

Thư viết: "Chúng tôi viết thư này không phải để ca ngợi những bước tiến công nghệ hay thành công của các bạn trong việc kết nối thế giới. Chúng tôi viết vì một thực tế đáng buồn: mạng xã hội của các bạn đang trở thành một thị trường ngầm cho hoạt động buôn bán trái phép động thực vật hoang dã, và điều đáng lo ngại hơn cả là các bạn có công nghệ để ngăn chặn điều đó – nhưng lại không sử dụng một cách hiệu quả. Khi công nghệ mạnh mẽ nhưng trách nhiệm lại quá yếu ớt.

Meta đã đầu tư hàng tỷ USD vào trí tuệ nhân tạo (AI), thuật toán tối ưu hóa nội dung, và hệ thống kiểm duyệt để giúp người dùng trải nghiệm tốt hơn, để hiển thị quảng cáo chính xác hơn, để phát hiện và xử lý tin giả. Vậy tại sao, với tất cả nguồn lực này, các bạn vẫn để cho những kẻ buôn bán động vật hoang dã hoạt động công khai trên nền tảng của mình?

Chỉ cần một vài thao tác tìm kiếm đơn giản trên Facebook hay Instagram, chúng tôi có thể tìm thấy hàng loạt hội nhóm trao đổi, rao bán các loài động vật hoang dã, từ rùa biển, vẹt quý hiếm cho đến sừng tê giác, ngà voi. Những bài đăng này đã được báo cáo, đã được gửi đến Meta qua nhiều kênh khác nhau, nhưng phần lớn vẫn tồn tại hoặc chỉ bị xử lý nửa vời. Một số hội nhóm bị xóa, nhưng ngay lập tức những kẻ buôn bán lại tạo ra nhóm mới, tiếp tục hoạt động với cùng một mạng lưới khách hàng.

Các bạn đã nói rằng mình có chính sách chống buôn bán động vật hoang dã, nhưng nếu chính sách ấy chỉ tồn tại trên giấy mà không được thực thi nghiêm túc, thì nó có khác gì không tồn tại?".

Ông Trịnh Lê Nguyên cho biết, mỗi bài đăng rao bán động vật hoang dã trên Facebook hay Instagram không chỉ đơn giản là một giao dịch online vô hại. Đằng sau đó là những loài quý hiếm bị săn bắt đến mức tuyệt chủng, chỉ vì có người sẵn sàng mua chúng trên mạng. Những cánh rừng bị tàn phá, khi các loài thú rừng bị bẫy bắt để cung cấp cho thị trường buôn bán trái phép. Những kẻ buôn lậu kiếm hàng triệu USD, trong khi các tổ chức bảo tồn và cơ quan thực thi pháp luật phải vất vả đấu tranh để ngăn chặn.

"Meta không trực tiếp săn bắt động vật hoang dã. Nhưng chính nền tảng của các bạn đã trở thành một công cụ hỗ trợ đắc lực cho những kẻ phạm tội, khi mà chỉ với vài thao tác, chúng có thể tiếp cận khách hàng, giao dịch kín kẽ và né tránh sự giám sát của pháp luật", PanNature cho hay.

PanNature đề xuất trong thư: "Chúng tôi biết rằng Meta có đủ công nghệ, đủ khả năng và đủ sức ảnh hưởng để thay đổi điều này, nếu các bạn thực sự xem đó là một vấn đề quan trọng. Công nghệ AI hoàn toàn có thể được đào tạo để nhận diện và tự động gỡ bỏ các bài đăng buôn bán động vật hoang dã. Các nhóm, hội trao đổi về buôn bán động vật hoang dã không phải là thứ khó phát hiện – chúng tôi đã tìm thấy chúng, và chắc chắn hệ thống của Meta cũng có thể làm điều đó.

Những tổ chức bảo tồn, những cá nhân quan tâm đến môi trường đã lên tiếng, đã báo cáo, đã chỉ ra vấn đề này hết lần này đến lần khác. Nhưng nếu Meta vẫn tiếp tục để tình trạng này diễn ra, vẫn chỉ xử lý hời hợt hoặc phản ứng quá chậm, thì các bạn không chỉ đồng lõa với tội phạm buôn bán động vật hoang dã, mà còn góp phần hủy hoại những nỗ lực bảo tồn của hàng triệu người trên thế giới.

Đã đến lúc Meta phải hành động một cách có trách nhiệm hơn. Vì công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi nó bảo vệ cuộc sống, chứ không phải tiếp tay cho sự hủy diệt". 

Tô Hội