Đà Nẵng tìm giải pháp tháo gỡ tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng, thành phố hiện có tổng cộng 186 điểm mỏ cát, sỏi đã được quy hoạch thăm dò, khai thác với tổng diện tích đã quy hoạch là 1.542 ha, tổng trữ lượng khoáng sản cát, sỏi theo quy hoạch dự kiến là hơn 47.606.000 m3. Hiện đã cấp phép khai thác là 41 mỏ, có 11 giấy phép khai thác cát, sỏi đang còn hiệu lực. Tính đến ngày 15/7/2025, toàn thành phố đã phê duyệt kế hoạch đấu giá đối với 38 khu vực cát, sỏi; trong đó đã đấu giá với 33 khu vực, chưa tổ chức đấu giá 5 khu vực (do tập trung thực hiện bỏ cấp huyện, sáp nhập tỉnh).

Từ đầu năm 2025 đến nay, giá cát xây dựng trên địa bàn thành phố Đà Nẵng (cũ) và tỉnh Quảng Nam (cũ) liên tục tăng cao, từ khoảng 200 nghìn đồng/m3 lên đến 800.000 - 900.000 đồng/m3 do khan hiếm nguồn cung. Việc khan hiếm, tăng giá vật liệu xây dựng đã ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều công trình đang xây dựng trên địa bàn thành phố; trong đó có nhiều công trình động lực, trọng điểm đang gấp rút thi công… 

Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng cho biết: Nguyên nhân chính dẫn đến thiếu hụt nguồn cung cát hiện nay là do nguồn vật liệu từ tỉnh Quảng Nam (cũ) vốn phục vụ cho thành phố Đà Nẵng (cũ) chưa đủ đáp ứng nhu cầu xây dựng đang tăng cao. Trong khi đó, TP.Đà Nẵng không có mỏ cát, sỏi được cấp phép khai thác mới và các mỏ đá hiện tại cũng sắp hết hạn vào cuối năm 2025.

Việc cấp phép mới cũng bị đình trệ do trước đây tỉnh Quảng Nam (cũ) có chủ trương tạm dừng cấp phép khai thác cát. Hiện nay, dù có chủ trương cấp phép thăm dò, khai thác trở lại, nhưng cấp có thẩm quyền vẫn chưa kịp tổ chức đấu giá quyền khai thác. các vướng mắc trong chính sách pháp luật hiện hành cũng ảnh hưởng đến tiến độ khai thác.

Nhiều quy định về thăm dò cát, sỏi yêu cầu kỹ thuật cao, phức tạp và khó khả thi ở địa hình miền núi như việc lập trạm quan trắc, mô phỏng thủy động lực. Đặc biệt, quy trình đấu giá quyền khai thác khoáng sản kéo dài, thiếu hướng dẫn thống nhất giữa các luật liên quan như Luật Khoáng sản và Luật Đấu giá tài sản, khiến việc tổ chức đấu giá gặp nhiều khó khăn.

Việc khan hiếm nguồn cát làm vật liệu xây dựng, ảnh hưởng lớn đến tiến độ các dự án trọng điểm trên địa bàn (Ảnh minh họa). 

Để tháo gỡ tình trạng trên, Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng kiến nghị UBND thành phố tiếp tục làm việc với Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm sửa đổi, điều chỉnh các quy định nhằm rút ngắn thời gian thăm dò, đánh giá trữ lượng khoáng sản cát, sỏi, thông thoáng hơn trong quá trình cấp phép và tổ chức đấu giá quyền khai thác mỏ.

Đối với cơ chế đấu giá, TP.Đà Nẵng đề xuất cho phép giới hạn số vòng đấu giá, đồng thời nâng mức tiền đặt trước và yêu cầu có bảo lãnh ngân hàng. Đây được xem là biện pháp ngăn ngừa tình trạng đầu cơ khoáng sản, đảm bảo chỉ những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính và năng lực thực sự mới đủ điều kiện tham gia. Cùng với đó, các doanh nghiệp hiện đã được cấp phép khai thác cũng được khuyến khích điều chỉnh tăng công suất trong khuôn khổ pháp luật, nhằm đáp ứng nhu cầu bức thiết về vật liệu phục vụ thi công các công trình hạ tầng trọng điểm.

Sở Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng đề xuất khẩn trương rà soát các công trình xây dựng trên địa bàn có phát sinh lượng cát dư thừa, từ đó hướng dẫn các đơn vị thi công thực hiện thủ tục thu hồi, đưa lượng cát này trở lại thị trường. Giải pháp này không chỉ góp phần tận dụng hợp lý nguồn tài nguyên sẵn có, mà còn giúp giảm áp lực giá vật liệu xây dựng trong bối cảnh khan hiếm.

Sở Nông nghiệp và Môi trường đề xuất tổng hợp các Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Ban Quản lý dự án rà soát, thống kê các công trình dự kiến triển khai đến năm 2030 có nhu cầu cần sử dụng vật liệu san lấp, đá, cát làm vật liệu xây dựng và căn cứ vào các điểm mỏ đã được quy hoạch để đề xuất UBND thành phố, Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp danh mục các mỏ để đưa ra đấu giá hoặc khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản nhằm chủ động thực hiện các thủ tục cấp phép khai thác, bảo đảm tiến độ cung ứng vật liệu cho các dự án.

Đối với 20 mỏ đã trúng đấu giá nhưng vẫn chưa hoàn tất thủ tục cấp phép, thành phố yêu cầu các doanh nghiệp liên quan nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ trong thời hạn cụ thể, phấn đấu cấp phép khai thác trong quý III/2025 để sớm đưa vào hoạt động.../.

Đức Bình