Sống cạnh lò đốt rác thải công nghiệp, cả khu dân cư đêm ngày lo lắng

Khoảng cách từ các lò đốt rác thải công nghiệp, rác nguy hại của Công ty Việt Xuân Mới tới các nhà dân chỉ khoảng 200m. Ảnh: PV

Nỗi lo khi sống sát lò đốt rác

Căn nhà của bà Lương Thị Yên (xóm Đậu, phường Phúc Thuận) chỉ cách các lò đốt rác công nghiệp của Công ty Việt Xuân Mới một gò đất nhỏ. Từ khoảng sân trước nhà bà Yên có thể cảm nhận rõ tác động của những lò đốt này.

Căn nhà của bà Yên và nhiều hộ dân liền kề chỉ cách lò đốt rác công nghiệp của Công ty Việt Xuân Mới 1 gò đất. Ảnh: PV

"Đứng từ sân là nhìn thấy được ống khói rồi, nhà xưởng số 8, số 9 kia. Trước thì có mùi hôi thối, gần đây khi công ty họ mở rộng, xây dựng thêm lò đốt nhôm thì có thêm mùi khét lẹt, khó chịu lắm", bà Yên cho hay.

Ngay cạnh đó, chị Nguyễn Thị Huế đã quen với cảnh khói và mùi từ lò đốt rác: "Nó không giống như mùi hôi thối của rác sinh hoạt, cảm giác như mùi hóa chất độc hại, đóng kín cửa rồi mà cả đêm lẫn ngày vẫn nồng nặc mùi. Lâu dài có khi người cũng sinh bệnh", chị Huế lo lắng.

Với những người dân sống ở cách xa các lò đốt rác của Công ty Việt Xuân Mới, nỗi lo chưa phải đã vơi. Theo người dân, từ ngày có hoạt động đốt rác công nghiệp, khói bụi theo gió bay về phủ lên cây trồng khiến năng suất bị sụt giảm.

"Đợt nào đúng luồng gió, khói bay về thì hoa quả rụng hết, lá héo khô, thường thì hoa quả mà gặp khói từ các lò đốt rác công nghiệp thì coi như mất trắng", ông Nguyễn Văn Sửu (ở phường Phúc Thuận) cho hay.

Ghi nhận của PV thời điểm giữa tháng 9.2025, bên trong nhà máy xử lý rác của Công ty Việt Xuân Mới hiện có ít nhất 2 lò đốt rác công nghiệp đang vận hành. Trong đó, 1 lò đốt nhôm phế thải chỉ cách khu dân cư xóm Đậu một gò đất, gần đó là các nhà xưởng mới đang được xây dựng.

Khói và mùi từ những lò đốt rác công nghiệp, rác nguy hại tỏa về khu dân cư phường Phúc Thuận. Ảnh: PV

Bên ngoài các nhà xưởng, nhiều loại rác thải công nghiệp như phế thải nhựa, nilong, nhôm, sắt, thùng đựng hóa chất và một số loại nghi là xỉ thải được tập kết tràn lan, không có các biện pháp che đậy, bảo quản trước khi xử lý.

Theo tìm hiểu, nhà máy xử lý rác công nghiệp của Công ty Việt Xuân Mới đi vào hoạt động (giai đoạn 1) từ năm 2016, mặc dù được quảng cáo sử dụng dây chuyền xử lý chất thải, rác thải công nghiệp nguy hại công nghệ châu Âu công suất 1.000 kg/giờ nhưng người dân khu vực lân cận liên tục phản ánh về tính trạng khói, bụi và nguồn nước không đảm bảo từ nhà máy xả ra môi trường.

Tháng 12.2021, một nhà xưởng của Công ty Việt Xuân Mới đã bất ngờ phát nổ khiến 1 công nhân tử vong và công nhân khác bị thương. Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Nguyên (nay là Sở Nội vụ) trong quá trình kiểm tra về công tác đảm bảo vệ sinh, an toàn lao động cũng đã chỉ ra nhiều tồn tại của công ty này.

Không đảm bảo khoảng cách an toàn tối thiểu

Cuối năm 2023, Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đã ký cấp phép mở rộng cho Công ty Việt Xuân Mới.

Theo đó, Công ty Việt Xuân Mới được thực hiện các hoạt động bảo vệ môi trường của Dự án đầu tư mở rộng (giai đoạn 2) Nhà máy xử lý rác thải với diện tích trên 149.470m2.

Ở giai đoạn 2, nhà máy có 2 lò đốt chất thải nguy hại công suất 24 tấn/ngày/lò, 1 hệ thống tái chế dầu thải công suất 15 tấn/ngày, hệ thống thu hồi và xử lý thiết bị điện, điện tử công suất 30 tấn/ngày, hệ thống xử lý bóng đèn huỳnh quang công suất 1,5 tấn/ngày, 2 hệ thống phá dỡ ắc quy thải tổng công suất 48 tấn/ngày và một số hệ thống xử lý rác thải nguy hại khác.

Hàng trăm tấn rác công nghiệp, rác nguy hại được chuyển về nhà máy của Công ty Việt Xuân Mới mỗi ngày, một số trong đó được tập kết ngoài nhà xưởng, thiếu các biện pháp che chắn, đảm bảo môi trường. Ảnh: PV

"Hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục được truyền dẫn, ổn định dữ liệu, số liệu gửi về Sở Nông nghiệp và Môi trường (NNMT) tỉnh Thái Nguyên. Công ty Việt Xuân Mới chịu hoàn toàn trách nhiệm khi xả nước thải, xả bụi, khí thải không đảm bảo các yêu cầu tại giấy phép này ra môi trường" - giấy phép môi trường nêu rõ.

Những lo lắng của người dân được cho là có cơ sở khi khoảng cách từ những lò đốt rác thải công nghiệp và nhà xưởng tập kết, xử lý rác của Công ty Việt Xuân Mới chỉ cách những hộ dân gần nhất khoảng 200m.

Trong khi đó, theo Thông tư số 02/2025/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ NNMT) ngày 12.2.2025 quy định cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải rắn công nghiệp thông thường bằng công nghệ đốt không thu hồi năng lượng, cơ sở xử lý, tái chế chất thải nguy hại... phải đảm bảo khoảng cách an toàn về môi trường cơ sở từ nguồn thải đến công trình gần nhất của khu dân cư là 500m và 1.000m đối với các bãi chôn lấp rác thải rắn sinh hoạt, rác thải công nghiệp thông thường và rác thải nguy hại.

Quy chuẩn này là quy định bắt buộc phải tuân thủ trong công tác bảo vệ môi trường đối với các dự án có nguy cơ phát tán bụi, mùi khó chịu, tiếng ồn tác động xấu đến sức khỏe con người.

Nhiều xe tải vẫn còn vương vãi chất thải trên thành thùng sau khi đi ra từ nhà máy. Ảnh: PV

Tại cuộc làm việc với PV, ông Dương Văn Diễn - Chủ tịch UBND phường Phúc Thuận - cho biết, có hiện tượng mùi khét do xử lý rác thải công nghiệp, vận hành lò đốt nhôm của Công ty Việt Xuân Mới tỏa ra khu dân cư lân cận.

"Mùi này có ảnh hưởng tới sức khỏe con người hay không thì chúng tôi không đánh giá được. Người dân kiến nghị, phản ánh nhiều nhưng chính quyền địa phương cũng chỉ có thể phối hợp kiểm tra, ghi nhận để có kết quả chính xác cần phải có các phương tiện chuyên dụng và cán bộ chuyên môn.

Hiện nay, khoảng cách từ các lò đốt rác công nghiệp nguy hại đến nhà dân là bao nhiêu thì chưa rõ, có thể có quy định khác", ông Diễn thông tin.