Thời gian qua tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn và chất thải nhựa trong bối cảnh lượng rác thải sinh hoạt tại các đô thị, khu dân cư có xu hướng tăng nhanh.
Tỉnh tập trung xây dựng mô hình phân loại rác tại nguồn, mở rộng mạng lưới thu gom và đầu tư hệ thống xử lý phù hợp với điều kiện từng địa bàn. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ nhằm hạn chế phát sinh rác thải nhựa dùng một lần.
Công tác tuyên truyền được triển khai sâu rộng, hướng người dân thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa, ưu tiên vật liệu thân thiện môi trường. Nhiều địa phương trong tỉnh đã chủ động áp dụng công nghệ mới để tái chế và xử lý rác thải, giảm thiểu ô nhiễm đất, nước và không khí.
Những giải pháp đồng bộ này giúp Sơn La không chỉ kiểm soát tốt lượng chất thải phát sinh mà còn tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức cộng đồng, góp phần xây dựng môi trường sống xanh, sạch, bền vững, phù hợp định hướng phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh.
Các địa phương chủ động huy động nguồn lực để đầu tư xây dựng các công trình bảo vệ môi trường. Tính từ năm 2021 đến nay, hơn 53 tỷ đồng được Sơn La sử dụng để xây mới, nâng cấp 5 bãi thu gom, xử lý rác thải tập trung; hàng chục nghìn hố rác hộ gia đình, nhà tiêu, công trình nước sạch hợp vệ sinh được xây dựng từ nguồn xã hội hóa và vốn vay chính sách.
Toàn tỉnh cũng đã xây dựng hơn 5.500 bể chứa bao gói thuốc bảo vệ thực vật, thu gom và tiêu hủy hơn 155 tấn bao gói, góp phần bảo vệ đất và nguồn nước. Hoạt động phân loại rác thải tại nguồn, trồng cây xanh, đường hoa, tuyến đường tự quản được triển khai rộng khắp.
Công tác phân loại rác thải nhựa luôn được chú trọng. (Ảnh: BDT).
Kết quả tích cực đã tạo ra sự thay đổi rõ rệt: Trên 50% đường làng, ngõ xóm được cải tạo; 70% hộ chăn nuôi có chuồng trại hợp vệ sinh; 100% xã quy hoạch nghĩa trang; 98% dân số sử dụng nước hợp vệ sinh; 88% chất thải rắn sinh hoạt được thu gom, xử lý. Nhiều mô hình nông thôn mới kiểu mẫu về môi trường kết hợp du lịch nông thôn được hình thành và nhân rộng. Đáng chú ý, để nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường, UBND tỉnh Sơn La vừa ban hành Công văn số 6500/UBND-KT về việc đẩy mạnh quản lý chất thải rắn sinh hoạt, chất thải nhựa và nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất. Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các xã phường tăng cường tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của hộ gia đình, cá nhân, các cấp, các ngành trong công tác phân loại, thu gom, vận chuyển, tái chế và xử lý chất thải rắn sinh hoạt;
Bên cạnh đó tạo sức lan toả mạnh mẽ, khuyến khích hộ gia đình, cá nhân tích cực tham gia, hình thành thói quen, nếp sống trong cộng đồng dân cư. Công văn nêu rõ, Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương rà soát, ban hành quy định mới về quản lý chất thải rắn sinh hoạt gắn với địa giới hành chính sau sáp nhập; đồng thời hướng dẫn, đôn đốc triển khai hiệu quả kế hoạch phân loại rác tại nguồn.
Cùng với đó, tham mưu ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật và giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý rác phù hợp thực tế địa phương; phối hợp với Sở Tài chính điều chỉnh quy hoạch, bố trí quỹ đất xây dựng các khu xử lý chất thải rắn sinh hoạt, hướng đến công nghệ xử lý tiên tiến, thân thiện môi trường, giảm dần tỷ lệ chôn lấp trực tiếp. Giao Sở Công thương tuyên truyền, vận động, tổ chức ký cam kết chống chất thải nhựa, không sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học đối với các cơ sở sản xuất quy mô công nghiệp, trung tâm thương mại, siêu thị.
Xây dựng các mô hình điểm hạn chế sản phẩm nhựa dùng một lần, chuyển từ việc sử dụng bao bì nhựa khó phân hủy sinh học sang các loại bao bì thân thiện với môi trường, bao bì được chứng nhận nhãn sinh thái Việt Nam; kiểm soát chặt hoạt động sản xuất túi ni lông khó phân hủy trên địa bàn. UBND các xã, phường có trách nhiệm tổng hợp, cập nhật đầy đủ số liệu đến hết năm 2024 về tình hình quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn, gồm: Tổng khối lượng rác thải sinh hoạt phát sinh;
Mỗi người dân đều tự ý thức việc bảo vệ môi trường sống xung quanh. (Ảnh: Internet).
Tỷ lệ hộ gia đình, cá nhân hoặc địa bàn cấp xã đã thực hiện phân loại rác tại nguồn; Khối lượng, tỷ lệ rác thải được thu gom và xử lý, trong đó nêu rõ phần đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường và phần xử lý bằng hình thức chôn lấp trực tiếp; các chỉ tiêu thống kê của ngành nông nghiệp và môi trường liên quan đến chất thải rắn sinh hoạt. Đồng thời, rà soát thông tin về các tổ chức, cá nhân giám định phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất (nếu có).
Các địa phương cũng phải tuyên truyền, tổ chức ký cam kết chống rác thải nhựa, không dùng sản phẩm nhựa dùng một lần tại các cơ sở sản xuất, trung tâm thương mại, cửa hàng, nhà hàng, chợ và siêu thị trên địa bàn. Việc nâng cao hiệu quả quản lý chất thải rắn và chất thải nhựa của Sơn La đang từng bước mang lại kết quả rõ rệt, thể hiện qua việc tỷ lệ thu gom, xử lý được cải thiện và tình trạng ô nhiễm tại nhiều khu vực giảm đáng kể.
Việc kết hợp giữa giải pháp kỹ thuật, hoàn thiện hạ tầng với công tác tuyên truyền, vận động đã tạo nên sự lan tỏa mạnh mẽ, giúp người dân và doanh nghiệp ý thức hơn trong giảm thiểu rác thải, đặc biệt là nhựa dùng một lần. Tỉnh cũng chú trọng phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn, tái chế vật liệu, tạo thêm giá trị và giảm áp lực lên môi trường.
Trong thời gian tới, Sơn La sẽ tiếp tục kiên trì thực hiện đồng bộ các giải pháp, tăng cường phối hợp giữa chính quyền và cộng đồng nhân dân, từng bước xây dựng hệ thống quản lý chất thải hiện đại, bền vững, góp phần nâng cao chất lượng môi trường sống và thúc đẩy phát triển xanh để phù hợp mục tiêu kinh tế – xã hội dài hạn của địa phương.
Vũ Quỳnh