Bệnh nhân Lâm Kiều O. (56 tuổi, ngụ H.Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau), nhập viện tại Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ vào tối 27.10. Bệnh nhân có tiền sử bệnh lý đái tháo đường, tăng huyết áp nhiều năm, thoái hóa khớp, tự ý sử dụng thuốc nam và có dùng thuốc giảm đau, kháng viêm để điều trị tình trạng đau nhức khớp.
Cách nhập viện 1 tuần, bệnh nhân tiêu phân đen nhiều lần lượng ít, kèm mệt, chóng mặt, nhập viện điều trị tại bệnh viện địa phương, nhưng bệnh không giảm nên gia đình đưa bệnh nhân đến Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM. Khi đến địa phận Cần Thơ, bệnh nhân bất ngờ nôn khoảng 1 lít máu, nên người nhà đưa thẳng đến Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ.
Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng mạch nhanh nhẹ, huyết áp thấp, da niêm trắng bệch, tri giác lơ mơ, lượng huyết sắc tố trong máu giảm nghiêm trọng 2,4g/dl (giá trị bình thường là 12-15g/dl).
Các bác sĩ hội chẩn và chẩn đoán: xuất huyết tiêu hóa trên mức độ nặng/bệnh nhân đái tháo đường type 2- choáng mất máu. Bệnh nhân được hồi sức chống sốc tích cực với thở oxy, dịch truyền chảy tối đa, truyền 4 đơn vị hồng cầu lắng cùng nhóm, sử dụng thuốc ức chế bơm proton và nội soi dạ dày tá tràng cấp cứu tại giường khi tình trạng bệnh nhân cho phép.
Bệnh nhân được tiến hành nội soi can thiệp cầm máu. Êkíp gồm BS.CK2 Nguyễn Thị Quỳnh Mai - Trưởng khoa Nội soi, Bs.Nguyễn Bảo Phước, tiến hành nội soi can thiệp. Vùng thân vị phía bờ cong nhỏ có nhiều mao mạch dãn đang chảy máu, dùng argon plasma phun vào vị trí các mao mạch đang chảy.
Thời gian can thiệp chỉ 5 phút. Sau thủ thuật, kiểm tra không thấy chảy máu thêm, tình trạng xuất huyết ổn định và tiếp tục điều trị tại khoa Tiêu hóa. Sáng 4.11, bệnh nhân tiêu phân vàng, da niêm hồng, sinh tồn ổn định và dự kiến ra viện trong ngày.
Theo BS.CK2 Bồ Kim Phương - Trưởng khoa Nội tiêu hoá của Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ, viêm teo niêm mạc dạ dày là biểu hiện giai đoạn cuối của các bệnh lý như viêm dạ dày mạn tính do nhiễm vi khuẩn H. Pylori, sau viêm teo sẽ là viêm teo có chuyển sản ruột, và cuối cùng có thể đưa đến ung thư dạ dày.
Bệnh thường không có triệu chứng, phát triển chậm, nhưng viêm teo đa ổ thường được phát hiện ở những người trên 50 tuổi, và hình ảnh nội soi nơi bị viêm teo sẽ nhạt màu hơn và lộ rò mạch máu bên dưới do mất lớp phủ niêm mạc, lúc đó niêm mạc sẽ mỏng hơn bình thường, còn niêm mạc bình thường.
Vì vậy ở những bệnh nhân này nếu có dùng thêm NSAID (kháng viêm non steroide), hoặc aspirin lâu dài sẽ dễ gây viêm trợt và xuất huyết hơn và tình trạng vỡ dãn mao mạch xuất huyết.
Các thuốc kháng viêm có các tác dụng phụ nguy hiểm, có thể gây ra những tác hại nghiêm trọng đến cơ thể người sử dụng (đặc biệt với nhóm NSAID và nhóm corticosteroid). Do đó, việc sử dụng các thuốc kháng viêm cần phải hết sức thận trọng, người bệnh không được tự ý sử dụng và tuân theo đúng chỉ định của thầy thuốc.
Nội soi điều trị bệnh lý xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày tá tràng ngày càng phát triển với nhiều phương pháp như tiêm cầm máu, đốt điện cầm máu, kẹp cầm máu và gần đây là phương pháp cầm máu bằng phun chất bột (Hemospray). Hầu hết các phương pháp đều có hiệu quả cầm máu cao khoảng 90%, từ đó làm giảm xuất huyết tái phát, giảm tỷ lệ phẫu thuật và giảm tỉ lệ tử vong.
Tuy nhiên với tổn thương có nhiều mao mạch đang chảy máu thì kỹ thuật đông bằng argon plasma (Argon Plasma Coagulation - APC) là kỷ thuật cầm máu tối ưu.
Kĩ thuật đông bằng argon plasma là kỹ thuật cầm máu sử dụng năng lượng nhiệt từ đầu dò có dẫn khí trơ argon được ion hóa thành plasma. Đây là phương pháp cầm máu ít gây tai biến do sức xuyên thấu của đầu dò với niêm mạc ống tiêu hóa < 5mm. Kỹ thuật này được áp dụng rất tốt với các tổn thương do dị dạng mạch máu của ống tiêu hóa.
Phong Phạm