Nghệ An khai thác hiệu quả gắn với bảo vệ tài nguyên thiên nhiên

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An, trong những năm qua Nghệ An nói riêng và Bắc Trung Bộ nói chung chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu tạo nên hàng loạt thiên tai như: lũ quét, lũ ống, sạt lở đất, đá, lốc xoáy, nắng nóng, hạn hán, rét đậm, rét hại, băng tuyết và nhiều hiện tượng thời tiết nguy hiểm khác như: dông, mưa đá, nước biển dâng…

Đáng chú ý, biến đổi khí hậu mà cụ thể là sự gia tăng nhiệt độ và số ngày nắng nóng dẫn đến mùa khô hạn kéo dài làm gia tăng khả năng cháy rừng. Theo thống kê của Chi cục Kiểm lâm tỉnh, diện tích có rừng bị cháy hàng năm là tương đối lớn. Trong vòng 14 năm từ 2007 đến 2020, trong toàn tỉnh có 367 vụ cháy rừng, làm thiệt hại 1,748.3 ha rừng. Trung bình mỗi năm toàn tỉnh bị thiệt hại 125 ha rừng do cháy rừng.

Ngoài ra, nhiệt độ, độ ẩm tăng ngoài nguy cháy rừng còn kéo theo các loại bệnh hại gia tăng. Đặc biệt là xuất hiện các loài sâu mới khó kiểm soát và phòng ngừa hơn trước. Từ đó, chất lượng rừng suy giảm và việc bảo vệ nguồn đa dạng sinh học gặp nhiều khó khăn, gây ra nguy cơ tuyệt chủng của một số loài, làm mất đi nhiều gen quý hiếm. Biến đổi khí hậu cũng khiến các hồ chứa, sông, suối, nước ngầm bị cạn kiệt từ đó ảnh hưởng đến chăn nuôi, trồng trọt và trực tiếp là cuộc sống con người.

Trước thực tế trên, đồng thời thực hiện Nghị quyết số 122/NQ-CP ngày 8-5-2025 của Chính phủ và Kết luận số 81-KL/TƯ ngày 4-6-2024 của Bộ Chính trị, thời gian tới tỉnh Nghệ An tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp để chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường 

Theo đó, thời gian tới trong lĩnh vực quản lý tài nguyên thiên nhiên, tỉnh tiếp tục điều tra, đánh giá tiềm năng, giá trị của các nguồn tài nguyên quan trọng: hoàn thành 85% diện tích lập bản đồ địa chất khoáng sản tỷ lệ 1:50.000 phần đất liền; hoàn thành điều tra, đánh giá tiềm năng khoáng sản tại các cấu trúc có triển vọng ở các khu vực Bắc Trung Bộ, Đông Bắc Bắc Bộ; tối thiểu 50% diện tích vùng biển Việt Nam được điều tra cơ bản tài nguyên, môi trường biển ở tỷ lệ bản đồ từ 1:500.000 và điều tra tỷ lệ lớn ở một số vùng trọng điểm.

Tỉnh Nghệ An triển khai nhiều giải pháp để khai thác hiệu quả tài nguyên đất, nước trên địa bàn (Ảnh: TH). 

Quy hoạch, quản lý và khai thác bền vũng, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả các nguồn tài nguyên quốc gia, trong đó tập trung: kiểm soát cơ bản 90% các hoạt động khai thác, sử dụng nước; nâng cao hiệu quả, năng lực khai thác, sử dụng nước và giảm tối đa thất thoát nước trong hệ thống các công trình thủy lợi; giảm tỷ lệ thất thoát nước trong hoạt động cấp nước xuống 10%; khắc phục hiệu quả tình trạng hạn hán, thiếu nước vào mùa khô ở các lưu vực sông, các vùng khó tiếp cận nguồn nước, vùng sâu, vùng xa và các đảo... 

Đối với tài nguyên đất, địa phương này tiến hành điều tra, đánh giá đất đai trên phạm vi toàn tỉnh, đặc biệt là đất chưa sử dụng; thực hiện các biện pháp khuyến khích khai hoang, phục hóa, lấn biển, ứng dụng công nghệ mới trong điều tra, giám sát xâm nhập mặn do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và nước biển dâng để quản lý, sử dụng đất bền vững.

Đánh giá kết quả thực hiện Kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Nghệ An 5 năm giai đoạn 2021-2025; tổ chức rà soát, điều chỉnh và triển khai hiệu quả quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Nghệ An phù hợp với Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Kế hoạch sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Nghệ An 5 năm giai đoạn 2026-2030. Đánh giá tình hình sử dụng đất ở tại các khu dân cư, khu đô thị mới, tiếp tục thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản công khai, minh bạch và hiệu quả. Hoàn thiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng đất được khai hoang, phục hóa, lấn biển Phối hợp xây dụng và vận hành hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia.

Trong lĩnh vực tài nguyên nước: Hoàn thiện, đổi mới thể chế, chính sách, cơ chế tài chính ngành nước theo hướng quản trị thông minh; thu hút nguồn lực xã hội đầu tư phát triển, điều chỉnh nhu cầu sử dụng nước. Thực hiện hiệu quả Kế hoạch hành động thực hiện Kết luận số 36-KL/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Chủ động nguồn nước cấp cho các mục đích sinh hoạt và sản xuất. Phối hợp Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng, hoàn thiện hệ thống thông tin, chuyển đổi số trong điều hoà, phân phối, khai thác và sử dụng tài nguyên nước.

Công tác quản lý, bảo vệ rừng là nhiệm vụ quan trọng trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu tại địa phương này. 

Đối với tài nguyên rừng: Tiếp tục đẩy mạnh việc trao quyền quản lý, bảo vệ và phát triển rừng cho cộng đồng, hạn chế tối đa chuyển mục đích sử dụng rừng tự nhiên; thực hiện việc giao đất, giao rừng, cho thuê rừng gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp; đảm bảo đủ các điều kiện để tổ chức quản lý bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên rừng. Xây dựng các mô hình chia sẻ lợi ích công bằng trong quản lý rừng đặc dụng, rừng phòng hộ để thúc đẩy sự tham gia của các cộng đồng địa phương; thúc đẩy cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững...  

Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài nguyên địa chất và khoáng sản, Nghệ An đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản trên đất liền, dưới biển. Rà soát, khoanh định các khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia; kiểm tra các khu vực có khoáng sản phân tán, nhỏ lẻ để khoanh định, công bố, làm cơ sở để lập phương án quy hoạch khoáng sản cấp tỉnh. Tiếp tục triển khai thực hiện Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Điều tra, đánh giá trữ lượng và áp dụng các giải pháp khai thác phù hợp nhằm đảm bảo nguồn cung cấp vật liệu xây dựng thông thường cho xây dựng hạ tầng đường bộ. Tăng cường, nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát hoạt động khai thác khoáng sản, đặc biệt là khai thác cát, sỏi lòng sông, bờ biển; thúc đẩy khai thác gắn với chế biến sâu các loại khoáng sản chiến lược. Thực hiện hiệu quả đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Xuất khẩu khoáng sản trên cơ sở cân đối hiệu quả đầu tư khai thác, chế biến; không xuất khẩu các loại khoáng sản quan trọng, có ý nghĩa chiến lược.

Việc triển khai đồng bộ các giải pháp trong nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác quân lý về tài nguyên, đẩy mạnh công tác điều tra cơ bản, khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên là giải pháp quan trọng để Nghệ An tiếp tục nâng cao năng lực ứng phó với biến đổi khí hậu.../.

Thu Hương