Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lào Cai, tính đến tháng 9/2025 toàn tỉnh đã phát triển được khoảng 1.500 ha dâu tằm, tập trung chủ yếu tại xã Trấn Yên với gần 700 ha, phần còn lại phân bố rải rác tại các xã như: Quy Mông, Hưng Khánh, Chấn Thịnh, Liên Sơn, Mậu A, Đông Cuông, Phúc Khánh, Văn Bàn và Bảo Hà.
Cây dâu được trồng đa dạng trên nhiều loại đất như đất bãi ven sông suối (chiếm 60%), đất ruộng (30,9%), đất đồi thấp và vườn tạp (4%), cho thấy khả năng thích nghi cao với điều kiện thổ nhưỡng địa phương. Nhờ khí hậu thuận lợi và kinh nghiệm sản xuất ngày càng tích lũy, năng suất dâu và sản lượng kén tằm tăng mạnh qua từng năm.
Năng suất trồng dâu và sản lượng kén tằm tại các địa phương tăng mạnh qua từng năm.
Cuối năm 2023, thực hiện theo định hướng chuyển đổi cây trồng của chính quyền xã, chị Nguyễn Thị Sinh (xã Bảo Hà) được hỗ trợ 4.000 m² cây dâu giống cùng phân bón để triển khai thử nghiệm mô hình trồng dâu nuôi tằm. Từ những vụ nuôi đầu tiên cho kết quả khả quan, chị Sinh đã mạnh dạn vay vốn ngân hàng để dựng nhà mái tôn phục vụ nuôi tằm theo quy trình an toàn; đồng thời mở rộng diện tích trồng dâu lên gần 4 ha, tạo nguồn thức ăn dồi dào, ổn định quanh năm.
Sau gần hai năm triển khai mô hình, chị Sinh đã nắm vững kỹ thuật chăm sóc và chủ động được nguồn lá dâu tại vườn, giúp quá trình nuôi tằm diễn ra thuận lợi. Theo chị Sinh, mỗi vòng nuôi kéo dài chỉ 15 ngày, sản lượng thu được ổn định từ 18 - 20 kg kén và tằm sống/vòng. Với giá thị trường khoảng 200 nghìn đồng/kg, mô hình đã mang lại nguồn thu khá ổn định. Với việc nuôi tằm quanh năm, sau khi trừ chi phí, gia đình chị Nguyễn Thị Sinh thu lãi khoảng 150 triệu đồng/năm.
Những năm qua, nghề trồng dâu nuôi tằm trở thành hướng phát triển kinh tế hiệu quả tại xã Phúc Khánh. Gia đình chị Ngô Thi Diên, thôn Cóc Khiểng một trong những hộ nuôi tằm lâu năm chia sẻ: Ban đầu tôi chỉ trồng thử vài sào dâu để nuôi tằm trong thời gian nông nhàn. Không ngờ hiệu quả rất cao. Hiện, gia đình chị Diên duy trì nuôi đều 10 -12 lứa tằm mỗi năm, trừ chi phí thu về hàng trăm triệu đồng.
Theo người dân địa phương, ưu điểm lớn nhất của nghề nuôi tằm là quay vòng vốn nhanh, tận dụng được lao động tại chỗ. Lá dâu dễ trồng, ít sâu bệnh, phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu của Phúc Khánh. Mỗi lứa tằm chỉ kéo dài khoảng 15- 20 ngày, nếu chăm sóc tốt, kén cho chất lượng cao, bán được giá.
Theo lãnh đạo xã Phúc Khánh, mô hình trồng dâu đang được xã xây dựng theo hướng sản phẩm nông nghiệp liên kết chuỗi. Xã Phúc Khánh xác định đây là sinh kế lâu dài, đã quy hoạch vùng dâu tập trung, đưa vào tiêu chí giảm nghèo bền vững giai đoạn 2025-2030. Hiện toàn xã Phúc Khánh đã hình thành vùng trồng dâu tập trung với hàng chục ha, thu hút hàng trăm hộ tham gia nuôi tằm. Bên cạnh đó, xã cũng phối hợp với các cơ quan chuyên môn tổ chức các lớp tập huấn về phòng trừ bệnh cho tằm, kỹ thuật chăm sóc dâu theo hướng an toàn, nâng cao năng suất và chất lượng kén.
Từ nghề trồng dâu nuôi tằm mang lại thu nhập kinh tế ổn định cho nhiều hộ dân.
Cùng với các địa phương trên địa bàn tỉnh thời gian tới, xã Bát Xát sẽ phối hợp với các ngành, địa phương tổ chức mở các lớp tập huấn, học tập kinh nghiệm về trồng dâu, nuôi tằm cho các hộ nông dân. Hướng dẫn xây dựng mạng lưới nhà nuôi tằm tập trung đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, đáp ứng được nhu cầu sản xuất. Đẩy mạnh thực hiện các cơ chế, chính sách ưu đãi cho bà con nhân dân; kết nối tới các nguồn vốn vay ưu đãi.
Thời gian tới, ngành nông nghiệp Lào Cai chú trọng xây dựng mô hình liên kết 4 nhà, 5 nhà (gồm Nhà nước, nhà khoa học, nhà doanh nghiệp, nhà nông và nhà băng) để phát triển bền vững ngành dâu tằm tơ. Việc củng cố hiệu quả hoạt động của các hợp tác xã, tổ hợp tác hiện có, đồng thời thành lập thêm các đơn vị mới, đang được đẩy mạnh nhằm đóng vai trò trung gian tổ chức sản xuất, liên kết tiêu thụ sản phẩm.
Tỉnh cũng đang nghiên cứu khả năng tích hợp phát triển nghề trồng dâu nuôi tằm với các mô hình du lịch nông thôn, du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm - từ đó, tạo thêm giá trị gia tăng và thu hút du khách đến với những làng nghề truyền thống. Đến hết năm 2025, tỉnh Lào Cai phấn đấu mở rộng diện tích trồng dâu đạt 2.000 ha, sản lượng kén tằm khoảng 2.100 tấn.
Các địa phương trọng điểm sẽ tiếp tục được đầu tư phát triển như: Cát Thịnh, Văn Chấn, Thượng Bằng La, Nghĩa Tâm, Trấn Yên, Quy Mông, Đông Cuông, Mậu A, Phúc Khánh, Văn Bàn và phường Âu Lâu. Giai đoạn 2026 - 2030, mục tiêu xa hơn là nâng tổng diện tích trồng dâu toàn tỉnh lên 2.500 ha, phát triển các cơ sở chế biến sâu để hướng đến xuất khẩu, tạo chuỗi giá trị hoàn chỉnh cho ngành tơ tằm.../.
Thu Hường