Lâm Đồng: Chủ động ứng phó sạt lở đất ở địa hình dốc khi mưa lớn

Công tác ứng phó được thực hiện chủ động, kết hợp tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng, góp phần bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân trong mùa mưa bão. Tuy nhiên, những năm gần đây, tình trạng sạt lở đất ở Lâm Đồng, đặc biệt tại các khu vực đồi dốc, diễn biến ngày càng phức tạp vào mùa mưa.

Để chủ động ứng phó, các địa phương đã lập danh sách và gắn biển cảnh báo tại những điểm có nguy cơ cao, đồng thời tăng cường kiểm tra hệ thống thoát nước, gia cố taluy và nạo vét kênh mương nhằm hạn chế áp lực nước mưa lên nền đất. Các lực lượng chức năng phối hợp chặt chẽ trong việc tuần tra, giám sát, sẵn sàng phương án di dời dân khẩn cấp khi xuất hiện dấu hiệu sạt lở.

Cùng với đó, công tác thông tin dự báo thời tiết được thực hiện liên tục, giúp người dân chủ động hơn trong sản xuất và sinh hoạt. Chính quyền cũng đẩy mạnh tuyên truyền về kỹ năng phòng tránh, hướng dẫn cộng đồng nhận biết dấu hiệu bất thường của đất, đá để kịp thời báo cáo. Được biết, mùa mưa ở Lâm Đồng và các tỉnh Tây Nguyên thường kéo dài từ tháng 5 đến tháng 10, lượng mưa lớn và tập trung trong thời gian ngắn, dễ gây sạt lở tại các khu vực đồi dốc, mái taluy và ven suối.

Đáng lo ngại, nhiều điểm mất chân taluy do múc đất, san gạt phục vụ sản xuất, trồng cây hoặc xây dựng công trình dân sinh đã khiến nguy cơ sạt trượt tăng cao. Nhiều vụ sạt lở xảy ra ngay sát khu dân cư, điểm du lịch, gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

Hiện trường vụ sạt lở tại quán cà phê tại phương Xuân Trường Đà Lạt khiến 2 du khách thiệt mạng. (Ảnh: BTN).

Điển hình, vào ngày 12/8 vừa qua, tại hẻm 108 Hùng Vương, phường Xuân Trường Đà Lạt đã xảy ra vụ sạt lở taluy nghiêm trọng phía sau quán cà phê Tây Hồ, vùi lấp hai người khiến cả hai tử vong. Khu vực này vốn là đất nông nghiệp có độ dốc lớn, khoảng hai năm gần đây được cải tạo làm quán cà phê ngắm cảnh.

Trận mưa lớn trước đó đã làm nước ngấm sâu, đất yếu dần, dẫn đến sạt trượt. Cùng thời điểm, tại xã Đạ Huoai 3, mưa lớn nhiều giờ gây lũ quét bất ngờ khiến hàng chục hộ dân bị nước tràn vào nhà, nhiều tài sản và hoa màu hư hại, buộc chính quyền địa phương phải huy động gần 300 người, trong đó, có cán bộ, chiến sĩ thuộc Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, công an, dân quân tự vệ và lực lượng tại chỗ, hỗ trợ người dân khắc phục hậu quả.

Theo các chuyên gia địa chất - khoáng sản, đất đồi dốc sau khi bị tác động cơ học như đào bới, cắt chân, san gạt sẽ mất ổn định tự nhiên. Khi gặp mưa lớn, áp lực nước thấm vào các khe nứt tăng nhanh, làm giảm ma sát giữa các lớp đất đá, dẫn tới sạt lở.

Nguy cơ càng cao khi trên taluy có công trình hoặc tải trọng lớn. Thực tế, tại các phường trung tâm thuộc thành phố Đà Lạt cũ, nhiều công trình du lịch, nhà ở, quán cà phê đang mọc lên ở những sườn dốc, mép vực, sát rừng thông. Không ít khu vực vốn là đất nông nghiệp hoặc đất rừng đã bị cải tạo, san gạt để xây dựng mà không được gia cố đúng kỹ thuật, tiềm ẩn rủi ro lớn khi mưa lớn kéo dài. Trước thực trạng trên, lãnh đạo UBND tỉnh Lâm Đồng đã yêu cầu các địa phương khẩn trương rà soát, kiểm tra toàn bộ công trình thi công, đặc biệt trên sườn dốc, mái taluy có nguy cơ cao, đồng thời đình chỉ ngay các công trình mất an toàn.

Đồng thời đình chỉ ngay các công trình mất an toàn. Chủ tịch tỉnh Lâm Đồng yêu cầu các địa phương tuyệt đối không để người dân ở hoặc trở lại các khu vực có nguy cơ sạt lở khi chưa được đánh giá an toàn.

Hiện tại đang là cao điểm mùa mưa, do đó, người dân Lâm Đồng cần đảm bảo an toàn, nhất là tại các khu vực có nguy cơ sạt lở cao. (Ảnh: QS). 

Theo đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, thời điểm này đang cao điểm của mùa mưa, lượng nước đổ về từ thượng nguồn và các đồi cao xuống khu vực hạ du khá lớn nên các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, cảnh báo người dân không sạt gạt, đào đất và xây dựng nhà cửa ở những khu vực có nguy cơ cao về sạt lở. Liên quan đến vấn đề này, các chuyên gia ngành địa chất - khoáng sản cho biết, để phòng tránh sạt lở mùa mưa, cần tuân thủ nghiêm quy định khảo sát địa chất và thiết kế gia cố an toàn trước khi xây dựng, giữ lớp phủ thực vật để bảo vệ chân taluy, theo dõi các dấu hiệu cảnh báo như nứt đất, cây nghiêng đổ, nước rỉ ra từ taluy, đồng thời lắp đặt hệ thống thoát nước mặt hợp lý để giảm thấm nước vào thân taluy.

Chính quyền cần lập bản đồ nguy cơ sạt lở, thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và tổ chức diễn tập di dời cho người dân vùng nguy hiểm. Tính từ đầu mùa mưa đến nay tỉnh Lâm Đồng cũng đã có một số vụ việc bị sạt lở đất ở một số địa phương với mức độ ngày càng phức tạp.

Do đó, lãnh đạo UBND tỉnh Lâm Đồng yêu cầu các sở ngành liên quan cần quản lý hoạt động xây dựng, trồng trọt trên đồi dốc, kết hợp với bảo vệ rừng và nâng cao nhận thức cộng đồng để giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân. Với địa hình nhiều đồi dốc, Lâm Đồng luôn đối mặt nguy cơ sạt lở đất khi mưa lớn kéo dài.

Chỉ khi triển khai đồng bộ các biện pháp phòng ngừa, từ gia cố công trình, cải thiện hệ thống thoát nước đến nâng cao ý thức cộng đồng, mới có thể giảm thiểu rủi ro và bảo vệ an toàn cho người dân.

Bên cạnh đó, Sự chủ động của chính quyền cùng sự hợp tác của người dân là yếu tố quan trọng giúp ứng phó hiệu quả trước thiên tai, đồng thời tạo nền tảng để ổn định đời sống, phát triển kinh tế xã hội bền vững trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mưa lũ ngày càng cực đoan.

Ngọc Thuỷ