Hà Nội sắp thí điểm không sử dụng đồ nhựa dùng một lần tại khu vực Vành đai 1

Túi nylon, cốc nhựa được các cửa hàng sử dụng phổ biến do giá thành rẻ. Ảnh: Linh Trang

Thực hiện mục tiêu giảm thiểu chất thải nhựa, Thành phố Hà Nội sẽ triển khai thí điểm việc không sử dụng đồ nhựa dùng một lần tại các nhà hàng, quán ăn, quán cà phê và cửa hàng đồ uống nằm trong khu vực Vành đai 1, bắt đầu từ quý IV/2025.

Đây là một trong những nhiệm vụ cấp bách được Thủ tướng Chính phủ nêu rõ trong Chỉ thị số 20, ban hành ngày 12.7 nhằm ngăn chặn và giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.

Ghi nhận của Lao Động, tại khu vực đường Vành đai 1, hiện nay một số cửa hàng đã bắt đầu áp dụng biện pháp giảm thiểu sử dụng nhựa dùng một lần.

Bạn Võ Thùy Linh - nhân viên một quán trà sữa tại phường Ô Chợ Dừa (Hà Nội) - cho biết, mỗi ngày cửa hàng đón khá đông khách mua đồ uống mang đi. Trước đây, quán thường sử dụng cốc nhựa và túi nylon dùng một lần, nhưng gần đây đã chuyển sang dùng vật liệu thân thiện với môi trường như cốc giấy, túi giấy.

“Mình rất ủng hộ việc hạn chế sử dụng nhựa một lần, đây là mô hình ý nghĩa và văn minh. Hiện quán đã áp dụng việc dùng cốc giấy cho trà sữa, đồng thời khuyến khích khách hàng thưởng thức tại chỗ để giảm tối đa việc sử dụng cốc nhựa, túi nylon mang về” - Thùy Linh chia sẻ.

Tuy vậy, thực tế cho thấy số cửa hàng loại bỏ hoàn toàn đồ nhựa dùng một lần vẫn chưa nhiều. Ở nhiều quán ăn, cửa hàng tiện lợi, chợ truyền thống, việc sử dụng nhựa một lần vẫn rất phổ biến.

Tại một cửa hàng đồ ăn vặt trên đường La Thành, bà Trần Thị Khuê - chủ một quán chè truyền thống - cho biết, mỗi ngày quán phải dùng từ vài chục đến hàng trăm cốc nhựa và túi nylon do lượng đơn hàng trực tuyến khá lớn.

“Thời gian tới, nếu có quy định cấm sử dụng nhựa một lần, chúng tôi hoàn toàn ủng hộ. Tuy nhiên, rất cần sự hướng dẫn cụ thể từ phía chính quyền, bởi việc dùng nhựa đã trở thành thói quen của nhiều người, nên để bỏ ngay thì không hề dễ dàng” - bà Khuê nói.

TS Bùi Thị An - nguyên Đại biểu Quốc hội khóa XIII, Viện trưởng Viện Tài nguyên, Môi trường và Phát triển cộng đồng - nhận định, nhựa và xốp là những vật liệu khó phân hủy, nếu không xử lý triệt để mà để tồn tại lâu dài trong đất sẽ gây hệ lụy nặng nề, ô nhiễm môi trường. Do vậy, cấm sử dụng nhựa một lần tại Vành đai 1 sẽ mang lại lợi ích to lớn cho môi trường Thủ đô cũng như sức khỏe cộng đồng.

Tuy nhiên, bà nhấn mạnh, để chính sách thực sự khả thi cần có giải pháp thay thế cụ thể. Hiện nay, chưa có khảo sát đầy đủ về giá thành và chất lượng của các sản phẩm thay thế nhựa dùng một lần. Trong khi đó, thời điểm triển khai thí điểm đã cận kề, vì vậy việc khảo sát, đánh giá phải được tiến hành ngay. Nếu nguồn sản phẩm thay thế chưa đáp ứng, thành phố cần có biện pháp bổ sung, hỗ trợ kịp thời để người dân dễ dàng tiếp cận, tránh tình trạng quy định ban hành nhưng khó đi vào thực tiễn.

Để chính sách nhanh chóng đi vào cuộc sống, bà đề xuất thành phố ban hành cơ chế hỗ trợ rõ ràng. Cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất vật liệu thân thiện với môi trường thông qua chính sách thuế, tín dụng để họ có thể duy trì và phát triển.

Bên cạnh đó, nên hỗ trợ giá bán ban đầu cho người dân, đồng thời khuyến khích các điểm bán, hệ thống phân phối mở rộng cung ứng sản phẩm thay thế để việc tiếp cận thuận tiện hơn. Các vật liệu mới cũng cần được cải tiến nhằm bảo đảm tính tiện lợi, độ bền, sự nhẹ nhàng và phù hợp với thói quen tiêu dùng. Chỉ khi người dân cảm thấy thoải mái, thuận lợi trong quá trình chuyển đổi thì chính sách mới đạt hiệu quả.

Theo lộ trình, từ ngày 1.1.2026, các khách sạn, khu nghỉ dưỡng trên địa bàn thành phố cũng sẽ không được cung cấp các sản phẩm nhựa dùng một lần như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, tăm bông, mũ tắm và các gói dầu gội, sữa tắm dung tích nhỏ. Tiếp đó, từ ngày 1.1.2027, các chợ, cửa hàng tiện lợi sẽ không được phát miễn phí túi nhựa khó phân hủy, tiến tới ngừng hoàn toàn việc sử dụng túi nhựa, hộp xốp và bao bì nhựa không phân hủy tại toàn bộ hệ thống bán lẻ từ ngày 1.1.2028. Tới năm 2031, Hà Nội sẽ dừng sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh đồ nhựa dùng một lần, trừ những sản phẩm có nhãn sinh thái Việt Nam.