Hiện nay trên địa bàn TP.Đà Nẵng những chương trình phân loại rác triển khai tại khu dân cư, trường học và các cơ quan đã tạo nền tảng quan trọng để hình thành thói quen mới trong cộng đồng. Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, đơn vị quản lý và người dân, lượng rác tái chế được thu gom ngày càng tăng, góp phần giảm tải cho hệ thống xử lý rác thải tập trung.
Hoạt động truyền thông, tập huấn và hướng dẫn trực tiếp được duy trì thường xuyên, giúp người dân hiểu rõ cách phân loại, lợi ích của việc tách rác ngay tại hộ gia đình và vai trò của từng cá nhân đối với môi trường sống.
Chương trình phân loại rác tại nguồn còn tạo ra sự chuyển biến về nhận thức, hướng đến xây dựng một cộng đồng có trách nhiệm hơn trong bảo vệ môi trường. Đây được xem là nền tảng để thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn, sử dụng tài nguyên hiệu quả và phát triển đô thị TP.Đà Nẵng theo hướng bền vững. Đơn cử, tại phường An Hải, TP Đà Nẵng, việc phân loại rác tại nguồn đang được duy trì hiệu quả nhờ sự vào cuộc của cấp ủy, mặt trận và các đoàn thể.
Mỗi sáng Chủ nhật, tổ dân phố tổ chức thu gom rác tái chế, tạo thành nếp sinh hoạt thường xuyên trong cộng đồng… Nhờ vậy, những con số thống kê về khối lượng rác tái chế, số tiền bán rác tái chế thu được để phục vụ an sinh xã hội và các hoạt động khác ngày càng tăng.
Phân loại rác tại nguồn là giải pháp cốt lõi để giải quyết bài toán ô nhiễm môi trường. (Ảnh: QN).
Theo chia sẻ của người dân, vào Chủ nhật hàng tuần, Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng sẽ đưa xe tải và công nhân đến khu dân cư để thu mua rác tái chế. Sau khi cân xong, công nhân tính toán và giao tiền, khu dân cư dùng số tiền đó để tổ chức các hoạt động an sinh xã hội. Từ giữa tháng 11/2025 đến nay, UBND phường An Hải đã phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam phường và Hội Liên hiệp Phụ nữ phường tổ chức 6 buổi tuyên truyền, hướng dẫn triển khai phân loại rác tại nguồn và giảm thiểu rác thải nhựa cho hội viên các hội, đoàn thể và nhân dân ở các khu dân cư.
Cuối tháng 11 và đầu tháng 12, phường tổ chức thêm 2 buổi như vậy tại 2 cơ sở tôn giáo cho các phật tử. Thông qua những buổi trên, phường đã thu gom được 120kg pin cũ, hỏng và chuyển giao cho đơn vị chức năng xử lý theo quy định. Cùng với An Hải, UBND phường An Khê mới đây cũng tổ chức hội nghị triển khai công tác phân loại rác tại nguồn.
Lãnh đạo UBND phường An Khê cho rằng, dù chính quyền địa phương có quyết tâm, nhưng công tác bảo vệ môi trường chỉ thành công khi có sự tham gia của mọi tầng lớp nhân dân, trong đó có phân loại rác tại nguồn. Phường kêu gọi mỗi hộ gia đình, cơ sở kinh doanh, hội viên các hội, đoàn thể nghiêm túc thực hiện phân loại rác, góp phần xây dựng, giữ gìn cảnh quan đô thị. Bên cạnh đó, Công ty CP Môi trường đô thị Đà Nẵng hiện đã triển khai phần mềm ứng dụng Core trên điện thoại thông minh để tiếp nhận thông tin đặt hàng thu gom rác tái chế từ các khu dân cư.
Qua đó giúp thuận tiện xây dựng kế hoạch, lộ trình và huy động số lượng công nhân, loại xe vận chuyển phù hợp đến thu gom rác tái chế đúng thời gian, địa điểm đã thống nhất. Được biết, Core là phần mềm thu gom phế liệu đổi quà là một ứng dụng công nghệ thông tin được thiết kế để khuyến khích và quản lý quá trình thu gom phế liệu cá nhân, nhằm thúc đẩy hành động bảo vệ môi trường và tái chế.
Người dùng có thể sử dụng ứng dụng để ghi lại thông tin về lượng phế liệu thu gom, bao gồm loại và khối lượng. Khi tải app và sử dụng, hệ thống sẽ tự động quy đổi thông tin về phế liệu thành điểm hoặc các ưu đãi khác, chẳng hạn như mã giảm giá, sản phẩm tiêu dùng sinh hoạt hoặc các dịch vụ.
Người dùng có thể theo dõi số điểm tích lũy và lựa chọn quà tặng từ cửa hàng trực tuyến tích hợp trong ứng dụng. Lãnh đạo Chi cục Bảo vệ môi trường TP Đà Nẵng cho hay, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, kể từ ngày 1/1/2025, rác sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân phải được phân loại theo nguyên tắc quy định tại khoản 1, Điều 75 của luật.
Hộ gia đình, cá nhân có hành vi không phân loại rác theo quy định thì bị xử phạt theo quy định tại khoản 1, Điều 26 của Nghị định số 45/2022/NĐ-CP của Chính phủ. Thời gian qua, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của UBND TP Đà Nẵng, sự phối hợp của các sở, ban, ngành, địa phương và sự đồng hành của người dân, công tác phân loại rác đã được triển khai ở nhiều địa phương, bước đầu tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức cộng đồng. Hiện ở tất cả các phường, xã trên địa bàn thành phố Đà Nẵng cũ đã triển khai với 93% hộ gia đình đã triển khai phân loại rác đối với nhóm rác có khả năng tái sử dụng, tái chế (tương đương khoảng 15-20% lượng rác sinh hoạt phát sinh trên địa bàn được tái chế tái sử dụng), góp phần giảm lượng rác chôn lấp.
Việc triển khai phân loại rác thải tại TP.Đà Nẵng đã có nhiều chuyển biến tích cực. (Ảnh: HX).
Song song đó, các phường, xã trên địa bàn tỉnh Quảng Nam (cũ) đã và đang xây dựng kế hoạch, đề án phân loại, thu gom, vận chuyển, xử lý rác tại nguồn trên địa bàn, trong đó, phương thức phân loại rác là tập trung phân loại chất thải thực phẩm và rác có khả năng tái chế, tái sử dụng; các hộ gia đình, chủ nguồn thải tự thu gom, bán phế liệu, tự xử lý; riêng khu vực Hội An có tỷ lệ triển khai phân loại rác tại nguồn đạt 80%.
Trong giai đoạn tiếp theo, Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) sẽ cùng với các địa phương, đơn vị tập trung công tác tuyên truyền, hướng dẫn, vận động, nâng cao nhận thức cộng đồng để mỗi người dân thay đổi thói quen, thường xuyên phân loại rác đảm bảo theo đúng quy định, hướng dẫn.
Đáng chú ý, Sở NN-MT TP Đà Nẵng vừa ban hành Công văn số 4897/SNNMT-CCMT về việc đề nghị các cơ quan, đơn vị, địa phương đẩy mạnh triển khai phân loại rác tại nguồn, quản lý và giảm thiểu rác thải nhựa trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Tại các cơ quan, trụ sở làm việc tiếp tục thực hiện nghiêm túc chủ trương của UBND thành phố về việc không sử dụng chai nhựa, ly nhựa dùng một lần để đựng nước uống trong các cuộc họp, hội thảo, hội nghị, sự kiện; hạn chế sử dụng các vật dụng nhựa khó phân hủy, sử dụng một lần khi không cần thiết. Các sở, ban, ngành, địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, lồng ghép kiểm tra việc thực hiện giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, túi ni lông khó phân hủy để bảo vệ môi trường.
Công tác phân loại rác tại nguồn đã chứng minh rõ giá trị khi tạo ra thay đổi tích cực trong hành vi và ý thức của người dân, đồng thời hỗ trợ đáng kể cho công tác quản lý chất thải đô thị. Việc duy trì hiệu quả chương trình không chỉ giúp giảm lượng rác đưa vào chôn lấp mà còn mở ra cơ hội tái chế, tái sử dụng, góp phần tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm tại TP.Đà Nẵng.
Trà Giang