Điện Biên: Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản

Theo Đại diện phòng Quản lý môi trường và Khoáng sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường Điện Biên) cho biết: Trong năm qua, Sở tham mưu UBND tỉnh cấp phép khai thác, phê duyệt tiền trúng đấu giá quyền khai thác tại 6 điểm mỏ cát xây dựng thông thường, 1 điểm mỏ than, chuyển nhượng 1 mỏ đá, xác nhận quyền khai thác tại 6 khu vực phục vụ đầu tư xây dựng công trình.

Đồng thời, tổ chức đấu giá thành công 7/7 điểm mỏ khoáng sản và phê duyệt thêm 1 điểm mỏ đá phiến lợp tại thị xã Mường Lay. Bên cạnh đó, phê duyệt đóng cửa 2 mỏ cát tại huyện Điện Biên. Nhằm bảo vệ tài nguyên khoáng sản, phục vụ các công trình trọng điểm và đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, tỉnh Điện Biên đã đẩy mạnh công tác quản lý, khai thác khoáng sản theo hướng chặt chẽ và hiệu quả.

Mặc dù vậy, hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh có nhiều tồn tại, hạn chế. Một số doanh nghiệp chưa thực hiện đầy đủ quy định về môi trường, thiết kế mỏ và các điều kiện hạ tầng kỹ thuật trong khai thác.

Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng đã kịp thời đôn đốc, yêu cầu khắc phục, giúp các đơn vị từng bước hoàn thiện, đảm bảo khai thác hợp pháp, an toàn và bền vững. Theo Kết luận thanh tra số 1046/KL-TTr ngày 26/12/2024 của Thanh tra tỉnh, quá trình kiểm tra 15 điểm mỏ trên địa bàn, cơ quan chức năng đã phát hiện một số tồn tại, hạn chế trong hoạt động khai thác khoáng sản và công tác quản lý.

Mỏ khai thác đá tại tỉnh Điện Biên. (Ảnh: LS). 

Cụ thể, có 4/15 điểm mỏ chưa xây dựng đầy đủ công trình phục vụ khai thác theo thiết kế đã được thẩm định; 1 điểm mỏ chưa thực hiện thống kê, kiểm kê trữ lượng theo quy định tại Thông tư 17/2020/TT-BTNMT. Ngoài ra, bản đồ hiện trạng và mặt cắt khu vực khai thác của 5 điểm mỏ còn thiếu thông tin; 5 điểm mỏ khai thác cắt tầng chưa phù hợp với thiết kế; 6 điểm mỏ chưa lắp đặt trạm cân và camera giám sát theo Nghị định 158/2016/NĐ-CP.

Do đó, Thanh tra tỉnh và cơ quan chuyên môn đã yêu cầu các đơn vị khẩn trương chấn chỉnh, khắc phục vi phạm. Đến nay, hầu hết doanh nghiệp cơ bản hoàn thiện điều kiện cần thiết, bổ sung hạ tầng kỹ thuật, tuân thủ đúng quy định pháp luật. Đây là bước tiến quan trọng nhằm đảm bảo hoạt động khai thác khoáng sản minh bạch, bền vững, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này. Giai đoạn 2021 - 2023, hoạt động khai thác khoáng sản đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại điểm mỏ Khối 1, xã Na Sang (thị trấn Mường Chà, huyện Mường Chà cũ) bộc lộ một số thiếu sót.

Cụ thể, doanh nghiệp chưa xây dựng đầy đủ công trình phục vụ khai thác theo thiết kế mỏ đã được cơ quan có thẩm quyền thẩm định; quá trình khai thác cắt tầng chưa phù hợp với thiết kế; đồng thời chưa lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác và chưa có hệ thống camera giám sát tại kho chứa theo quy định tại khoản 2 Điều 42 Nghị định 158/2016/NĐ-CP. Nhận thức rõ những tồn tại này, đơn vị khai thác đã khẩn trương triển khai biện pháp khắc phục.

Đến nay, toàn bộ công trình hạ tầng kỹ thuật phục vụ khai thác đã được xây dựng hoàn thiện; quy trình khai thác cắt tầng thực hiện đúng thiết kế được phê duyệt; trạm cân và hệ thống camera giám sát được lắp đặt, vận hành ổn định. Việc hoàn thiện đầy đủ điều kiện theo quy định không chỉ giúp doanh nghiệp đảm bảo khai thác hợp pháp, an toàn, mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên khoáng sản tại địa phương.

Điện Biên là tỉnh miền núi thuộc khu vực Tây Bắc, địa hình nhiều sông suối nhỏ, hẹp, trữ lượng cát, sỏi không lớn. Trong khi đó, yêu cầu và điều kiện để được cấp phép khai thác cát, sỏi nói riêng và khoáng sản nói chung theo quy định phải trải qua đầy đủ trình tự, thủ tục khá phức tạp.

Chính quyền tỉnh Điện Biên đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác khoáng sản. (Ảnh: TH). 

Mặt khác, một số đơn vị khai thác chưa chấp hành nghiêm quy định pháp luật trong quá trình khai thác. Trước tình hình đó, các cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, giám sát, đồng thời đôn đốc các đơn vị khắc phục tồn tại, hướng tới hoạt động khai thác minh bạch, đúng quy định và bền vững hơn. Đai diện phòng Quản lý môi trường và khoáng sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường Điện Biên) cho biết: Căn cứ kết luận của Đoàn Thanh tra tỉnh, đến nay, các đơn vị, doanh nghiệp đã cơ bản khắc phục tồn tại, hạn chế theo yêu cầu.

Thời gian tới, đơn vị sẽ tăng cường phối hợp với các sở, ngành và địa phương để giám sát chặt chẽ hoạt động khai thác khoáng sản; đẩy nhanh tiến độ tham mưu cấp phép khai thác mỏ cát, đất, đá đã quy hoạch; đồng thời rà soát, tháo gỡ khó khăn về thủ tục hành chính cho các mỏ đã được cấp phép nhưng chưa đi vào hoạt động. Trong 3 năm (2021 - 2023), tổng số tiền nộp vào ngân sách Nhà nước từ thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng và các khoản khác gần 65,4 tỷ đồng.

Tiền ký quỹ phục hồi môi trường trên 2,1 tỷ đồng, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản nộp ngân sách Nhà nước hơn 25,3 tỷ đồng. Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường cũ đã triển khai 4 cuộc thanh tra, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm với tổng số tiền trên 520 triệu đồng. Việc khắc phục kịp thời tồn tại trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường đã thể hiện sự nỗ lực, trách nhiệm của cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý Nhà nước trên địa bàn tỉnh.

Khai thác khoáng sản là một trong những lĩnh vực quan trọng, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội của Điện Biên, song cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động tiêu cực đến môi trường nếu thiếu kiểm soát. Việc tỉnh  Điện Biên chú trọng tăng cường quản lý nhà nước cùng với đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và người dân đã tạo sự đồng thuận, hướng đến khai thác hợp lý, tiết kiệm và gắn liền với trách nhiệm bảo vệ môi trường.

Thu Hồng