Đề xuất hỗ trợ “lên đời” xe cũ để giảm phát thải, cải thiện không khí đô thị

Đề xuất này được đưa ra tại hội thảo “Giảm thiểu ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông sử dụng động cơ diesel: Thực trạng và giải pháp tại khu vực Đông Nam bộ” do Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) phối hợp Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (PVFCCo) tổ chức. Đề xuất này đã dành được sự quan tâm đặc biệt các chuyên gia, nhà khoa học, cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp.

Theo đó, các công nghệ xử lý khí thải hiện đại, mà nổi bật là hệ thống SCR kết hợp dung dịch DEF (Diesel Exhaust Fluid) - giải pháp đang được các quốc gia có tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản… áp dụng rộng rãi được các đại biểu dành nhiều thời gian trao đổi.

Qua đó, các đại biểu đề xuất cần có chính sách hỗ trợ để xe diesel đời cũ lắp đặt thêm thiết bị phù hợp, từ đó sử dụng được DEF và giảm phát thải đạt chuẩn. Việc mở rộng sử dụng DEF sẽ góp phần cải thiện chất lượng không khí đô thị, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và nâng cao hiệu quả vận hành phương tiện.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Cổ phần Hóa chất và Phân bón dầu khí Nguyễn Xuân Hòa chia sẻ, sản phẩm DEF - Phú Mỹ Xanh đã chính thức đưa ra thị trường vào tháng 6/2025, tại hệ thống cửa hàng xăng dầu của PV Oil trên toàn quốc.

“Dung dịch DEF là hỗn hợp urea tinh khiết và nước cất, đóng vai trò là chất xúc tác giúp chuyển hóa NOx thành nitơ và hơi nước – hoàn toàn vô hại với môi trường. Khi được phun vào hệ thống SCR, DEF có thể giúp giảm tới 90% lượng NOx phát thải, đồng thời tối ưu hóa hiệu suất vận hành và giảm tiêu hao nhiên liệu” – Ông Nguyễn Xuân Hòa chia sẻ thêm.

Bên cạnh sự quan tâm đặc biệt đến giải pháp DEF và công nghệ SCR trong mục tiêu cải thiện chất lượng không khí đô thị. Các đại biểu cũng đánh giá thẳng thắn về thực trạng phát thải từ phương tiện sử dụng động cơ diesel, một trong các nguồn phát thải bụi mịn PM2.5, NOx và SOx lớn nhất hiện nay.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Bùi Minh Thạnh cho biết, Đông Nam bộ có mật độ phương tiện vận tải hàng hóa và liên tỉnh lớn nhất cả nước, đang chịu áp lực nặng nề từ phát thải giao thông.

Các chuyên gia cũng nhận định, tình trạng ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh vẫn diễn biến phức tạp, có thời điểm chạm mức xấu, ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe cộng đồng.

Với vai trò chủ lực trong ngành năng lượng và hóa chất của quốc gia, Petrovietnam xác định nhiệm vụ đồng hành cùng quá trình chuyển đổi xanh của nền kinh tế là trách nhiệm xuyên suốt. Theo Phó Tổng Giám đốc Petrovietnam Lê Xuân Huyên, Tập đoàn tập trung đổi mới công nghệ, phát triển các sản phẩm sạch và thân thiện môi trường, trong đó có nhóm giải pháp giảm phát thải khí NOx – loại khí độc hại từ động cơ diesel gây tác động tiêu cực đến sức khỏe và môi trường đô thị.

Riêng TP. Hồ Chí Minh, hiện cũng đã có các chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện giao thông xanh đang được khẩn trương xây dựng và hoàn thiện trong các đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông. Những chính sách này được thiết kế theo lộ trình ưu tiên cho phương tiện công cộng và xe kinh doanh vận tải trước, sau đó là xe cá nhân, với các hình thức hỗ trợ tài chính và phi tài chính.

Cụ thể, TP. Hồ Chí Minh đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% xe buýt sẽ sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Chính sách hỗ trợ tập trung vào nhà đầu tư vận tải công cộng về cấp vốn vay được ngân sách hỗ trợ lãi suất, tối đa 85% vốn đầu tư phương tiện.

Mức hỗ trợ lãi suất dự kiến giúp nhà đầu tư chỉ phải trả lãi suất cố định 3%/năm cho phần vốn vay đầu tư xe, phần chênh lệch còn lại do Nhà nước hỗ trợ. Và tổng mức hỗ trợ cho một dự án không quá 300 tỷ đồng, với thời gian hỗ trợ lãi suất tối đa 7 năm. Ngoài ra, TP. Hồ Chí Minh còn hỗ trợ kinh phí xây dựng trạm sạc cho xe buýt điện.

Đối với xe máy cá nhân, đối tượng ưu tiên đầu tiên là tài xế xe công nghệ được khuyến khích chuyển đổi xe máy xăng cũ sang xe máy điện, đặc biệt trong nhóm tài xế công nghệ và giao hàng (shipper) được đề xuất hỗ trợ từ 20% đến 100% chi phí chuyển đổi xe điện, tùy thuộc vào đối tượng. Dự kiến TP. Hồ Chí Minh sẽ hỗ trợ cho khoảng 400.000 xe…

Thanh Hải