Công nghệ số góp phần tăng cường quản lý, bảo vệ rừng tại Lai Châu

Những năm gần đây, tỉnh Lai Châu đã từng bước đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong công tác quản lý, bảo vệ rừng, coi đây là giải pháp quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên rừng trên địa bàn. Thông qua việc xây dựng và vận hành các hệ thống cơ sở dữ liệu số, bản đồ rừng, phần mềm theo dõi diễn biến rừng và các công cụ giám sát từ xa, công tác quản lý rừng ngày càng khoa học, chính xác và kịp thời hơn.

Công nghệ số giúp lực lượng kiểm lâm và chính quyền cơ sở nắm bắt nhanh tình hình rừng, sớm phát hiện các điểm nóng về xâm hại rừng, cháy rừng hay chuyển mục đích sử dụng rừng trái phép. Bên cạnh đó, việc số hóa thông tin còn góp phần nâng cao tính minh bạch, tạo thuận lợi cho công tác chỉ đạo, điều hành và phối hợp giữa các ngành, các cấp.

Trong bối cảnh địa bàn rộng, địa hình phức tạp, việc ứng dụng công nghệ số đã hỗ trợ đáng kể cho công tác quản lý, bảo vệ rừng ở Lai Châu, góp phần giữ gìn tài nguyên rừng, bảo vệ môi trường sinh thái và phát triển bền vững. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Lai Châu, toàn tỉnh hiện có 501.107,91 ha rừng, trong đó, diện tích rừng phòng hộ và rừng đặc dụng chiếm tới hơn 53% tổng diện tích.

Sau khi sáp nhập, chính quyền tỉnh Lai Châu và các xã, phường đã thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng: kiểm lâm, biên phòng, công an, quân sự và các tổ bảo vệ rừng cộng đồng. Nhờ đó, công tác quản lý, bảo vệ rừng ngày càng hiệu quả, có tính đồng bộ. Mỗi xã đều có cách quản lý rừng cụ thể, rõ ràng, phân công trách nhiệm đến từng thôn, bản, cá nhân.

Đặc biệt, hiện nay tỉnh Lai Châu đang nỗ lực triển khai ứng dụng công nghệ số trong nhiều khâu của công tác quản lý, bảo vệ rừng như: Triển khai áp dụng hệ thống phần mềm FRMS, FRMS mobile trong theo dõi, cập nhật diễn biến rừng; ứng dụng thông tin cảnh báo cháy rừng, biến động rừng trên website của Cục Kiểm lâm để tra cứu, phát hiện sớm các thông tin điểm cháy và biến động về rừng trên địa bàn; Ứng dụng các phần mềm viễn thám, hệ thống ảnh vệ tinh và sử dụng các thiết bị GPS, máy bay không người lái (UAV) để kiểm tra hiện trường tại các khu vực có nguy cơ cháy rừng, biến động rừng...

Cùng với đó, công tác tuyên truyền và xử lý vi phạm pháp luật liên quan Luật Lâm nghiệp được thắt chặt, kiên quyết xử lý các vụ khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép. Ngoài ra, các xã, phường và lực lượng chức năng như kiểm lâm, biên phòng, công an, quân sự phối hợp với các tổ bảo vệ rừng cộng đồng, bà con nhân dân để phân công trách nhiệm đến từng thôn, bản, cá nhân.

Ứng dụng công nghệ số giúp lực lượng Kiểm lâm Lai Châu kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hành vi vi phạm tới tài nguyên rừng. (Ảnh minh hoạ: KT). 

Sự phối hợp này không chỉ giúp bảo vệ tốt tài nguyên rừng mà còn góp phần giữ vững an ninh trật tự vùng biên giới. Song song đó, người dân địa phương được hưởng những lợi lớn từ dịch vụ môi trường rừng. Riêng năm 2024, tổng số tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng toàn tỉnh đạt hơn 350 tỷ đồng, bình quân mỗi hộ tham gia bảo vệ rừng ở vùng biên có thêm từ 6 – 10 triệu đồng/năm, góp phần tăng thu nhập cải thiện đời sống.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý bảo vệ rừng đã giúp những cánh rừng nguyên sinh tại các xã như Mường Tè, Phong Thổ, Sìn Hồ… được bảo tồn hiệu quả,  đồng thời còn mang giá trị chiến lược đặc biệt về quốc phòng, an ninh biên giới.

Với địa hình hiểm trở, rừng trở thành “tấm áo giáp” tự nhiên, giúp lực lượng biên phòng che chắn, ẩn mình trong quá trình tuần tra, kiểm soát đường biên. Nhờ đẩy mạnh công tác bảo vệ rừng, đến nay tỷ lệ che phủ rừng toàn tỉnh Lai Châu đạt gần 53%, mục tiêu đến năm 2030, tỉnh Lai Châu phấn đấu nâng độ che phủ rừng đạt 55%, toàn bộ diện tích rừng được quản lý bền vững.

Ứng dụng công nghệ số trong quản lý, bảo vệ rừng đang mở ra hướng đi hiệu quả và bền vững cho Lai Châu trong bảo vệ tài nguyên thiên nhiên. Tuy nhiên, để công nghệ thực sự phát huy hiệu quả lâu dài, địa phương cần tiếp tục đầu tư đồng bộ về hạ tầng công nghệ, hoàn thiện cơ sở dữ liệu rừng và nâng cao năng lực sử dụng công nghệ cho đội ngũ cán bộ, lực lượng kiểm lâm.

Cùng với đó là tăng cường chia sẻ, kết nối dữ liệu giữa các ngành, các cấp, bảo đảm thông tin được cập nhật đầy đủ, chính xác và kịp thời. Việc kết hợp hài hòa giữa công nghệ số và sự tham gia của cộng đồng dân cư, nhất là người dân sống gần rừng, sẽ tạo nên “lá chắn” vững chắc trong công tác bảo vệ rừng.

Khi công nghệ được áp dụng, gắn với quản lý chặt chẽ và trách nhiệm rõ ràng trong giao khoán bảo vệ rừng, Lai Châu không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý rừng mà còn góp phần bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát triển lâm nghiệp ổn định lâu dài.

Hồng Phi