Bắc Ninh phát triển điện rác hiện đại đi đôi với giải quyết những thách thức từ thực tế

Ngày 05/5/2025, Nhà máy điện rác Thăng Long - Bắc Ninh chính thức đi vào vận hành, đang tiếp nhận và xử lý khoảng 350 tấn rác thải sinh hoạt mỗi ngày cho thành phố Bắc Ninh và thị xã Quế Võ. Nhà máy có công suất xử lý 500 tấn rác/ngày, công suất phát điện đạt 11 MW, sử dụng thiết bị, công nghệ tiên tiến nhập khẩu trực tiếp từ Phần Lan. Đây là nhà máy đầu tiên tại Việt Nam áp dụng dây chuyền tiền xử lý rác kết hợp với lò đốt tầng sôi tuần hoàn, cùng tuabin hơi Siemens, giúp tối ưu hóa hiệu suất vận hành và đảm bảo sự ổn định, an toàn và hiệu quả trong phát điện.

Việc vận hành ổn định của Nhà máy điện rác Thăng Long - Bắc Ninh không chỉ góp phần giảm áp lực về xử lý rác thải địa phương mà còn từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển năng lượng từ chất thải rắn một cách bền vững.

Bắc Ninh cũng là tỉnh đầu tiên và duy nhất trong cả nước thực hiện thu gom và xử lý toàn bộ lượng rác thải sinh hoạt bằng công nghệ đốt rác phát điện công nghệ cao, tiên tiến của thế giới. Đồng thời, kết nối và truyền tải đầy đủ dữ liệu các chỉ số về xử lý nước thải, khí thải, bùn thải, tro xỉ tới Trung tâm quan trắc môi trường thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường, đảm bảo giám sát minh bạch, liên tục và đúng quy định.

Nhiều nhà máy chưa hẳn bớt nỗi lo

Mặc dù điện rác tại Bắc Ninh đang dẫn đầu cả nước về số lượng, tuy nhiên các doanh nghiệp chủ đầu tư các dự án cũng gặp nhiều khó khăn như: lượng rác cung cấp cho Nhà máy thiếu so với quy mô thiết kế; đơn giá xử lý rác thải quá thấp và giá thành xử lý bảo vệ môi trường cao ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của Công ty…

Việc hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh gia hạn tiến độ dự án; tập trung rà soát lượng rác tồn đọng tại các điểm trung chuyển để đưa về Nhà máy xử lý cũng là những vấn đề cần được tỉnh Bắc Ninh tiếp tục quan tâm, xử lý kịp thời.

Cùng với đó, các khó khăn về chuyển đổi các nhà máy cũ làm nơi xử lý tro xỉ bằng phương pháp tận thu tái chế làm vật liệu xây dựng; phương án xử lý nước thải và nước rỉ rác trong quá trình vận chuyển để không gây ảnh hưởng tới môi trường cũng là các vấn đề cần nghiên cứu kỹ lưỡng, có giải pháp cụ thể.

Theo Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh, thời gian tới trên địa bàn huyện Lương Tài và Gia Bình sẽ thành lập thêm các khu công nghiệp, do đó, lượng rác phát sinh sẽ rất lớn. Việc tổ chức thu gom, vận chuyển rác thải đến các nhà máy, phân bổ ượng rác đáp ứng nhu cầu rác cho Nhà máy đốt rác phát điện cũng cần được đánh giá bên cạnh việc giải quyết lượng rác thải còn tồn đọng trên địa bàn để vận chuyển về Nhà máy xử lý.

Về đơn giá xử lý, nhiều nhà máy hoạt động không có lãi do đơn giá xử lý rác thải quá thấp; chưa được ký đơn giá xử lý chính thức, chưa có doanh thu bán điện do chưa xong thủ tục pháp lý... do đó việc thực hiện xây dựng đơn giá xử lý rác thải là rất cần thiết, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần nghiên cứu đồng bộ, có giải pháp kịp thời để giúp đỡ doanh nghiệp.

So với cả nước, điện rác tại Bắc Ninh đã có sự chuyển mình mang tính đột phá. Sự đột phá không chỉ về số lượng, chất lượng mà còn ở tầm nhìn của tỉnh. Tuy nhiên, để điện rác tại Bắc Ninh nói riêng và điện rác trên cả nước nói chung thực sự phát triển, hiệu quả và gắn với bảo vệ môi trường, không chỉ cần vận dụng tối đa nguồn lực, quan tâm, tạo điều kiện, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các cấp chính quyền địa phương để các Nhà máy đốt rác phát điện đi vào vận hành ổn định, góp phần giải quyết triệt để vấn đề rác thải mà còn cần đến sức mạnh của các doanh nghiệp, của khoa học và công nghệ và đặc biệt là tầm nhìn xa trong việc định hướng phát triển nhất là với điện rác khi mà xu thế hội nhập, lượng rác thải được phân loại, xử lý theo mô hình kinh tế tuần hoàn nhiều hơn bên cạnh sự gia tăng nhanh chóng của các nhà máy xử lý rác thải tái chế trên cả nước.