Luật Hóa chất: Đáp ứng yêu cầu mới trong quản lý, hướng đến phát triển hóa học xanh

Về Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất (Điều 4), có ý kiến đề nghị bỏ nội dung về Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất trong dự thảo Luật; nghiên cứu hoàn thiện các điều quy định liên quan đến Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất. Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy việc xây dựng chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất là cần thiết để góp phần triển khai thực hiện các Nghị quyết của Đảng về phát triển ngành công nghiệp nền tảng, trong đó có hóa chất.

Dự thảo Luật quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất để có căn cứ pháp lý cho việc xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược. Chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất đã được phê duyệt là căn cứ để xây dựng các nội dung liên quan của quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và là căn cứ để quyết định chủ trương đầu tư hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án hóa chất.

Để bảo đảm quy định cụ thể và khả thi trong thực tiễn, dự thảo Luật đã được chỉnh lý, hợp nhất thành một điều quy định về chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất (Điều 4), trong đó có các quy định về yêu cầu đối với chiến lược; nội dung chính của chiến lược; giai đoạn lập chiến lược; thẩm quyền phê duyệt, điều chỉnh chiến lược. Dự thảo Luật cũng đã được chỉnh lý, bỏ các quy định về trách nhiệm của cơ quan lập chiến lược trong tham vấn ý kiến, công bố chiến lược; kinh phí xây dựng và tổ chức thực hiện chiến lược và giao Chính phủ quy định chi tiết các nội dung này.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị bổ sung nội dung quan trọng là “yếu tố bền vững”; định hướng rõ ràng hơn việc sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, chú trọng đến hóa chất thân thiện với môi trường và phát triển hóa chất có giá trị kinh tế cao trong quá trình xây dựng chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất, phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế-xã hội; bổ sung nội dung “bảo đảm các yếu tố an toàn về môi trường, an ninh, quốc phòng,” tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã chỉnh lý, bổ sung yêu cầu về “phát triển bền vững” tại điểm c khoản 2 Điều 4. Theo đó, để đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững, việc phát triển ngành công nghiệp hóa chất hướng đến sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, chú trọng đến hóa chất thân thiện với môi trường.

Về lĩnh vực công nghiệp hóa chất trọng điểm (Điều 6), có ý kiến đề nghị bổ sung quy định về “các dự án đầu tư, xây dựng phát triển phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu và phát triển các sản phẩm công nghiệp hóa chất mới, hóa chất trọng điểm phù hợp với chiến lược phát triển ngành công nghiệp hóa chất có quy mô vốn đầu tư, tiến độ giải ngân theo quy định của Chính phủ được hưởng các hình thức ưu đãi và hỗ trợ đầu tư, đặc biệt là theo quy định tại Luật Đầu tư và quy định của các luật khác có liên quan”.

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, nội dung về các dự án đầu tư, xây dựng phát triển phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu thực hiện theo quy định tại pháp luật về khoa học và công nghệ. Bên cạnh đó, điểm a khoản 2 Điều 20 Luật Đầu tư đã quy định các đối tượng áp dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư đặc biệt đối với dự án đầu tư thành lập mới (bao gồm cả việc mở rộng dự án thành lập mới đó) các trung tâm nghiên cứu và phát triển. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin không bổ sung nội dung này vào dự thảo Luật.

Trước đó, tại Kỳ họp thứ 9, ngày 8/5, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Hóa chất (sửa đổi). Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội tập trung vào vấn đề phòng ngừa, ứng phó với sự cố hóa chất và kiểm soát các loại hóa chất đặc biệt nguy hiểm. Các đại biểu Quốc hội cơ bản đồng tình với sự cần thiết sửa đổi Luật Hóa chất năm 2007 nhằm đáp ứng thực tiễn phát triển nhanh chóng của ngành hóa chất, phù hợp với tiến bộ khoa học công nghệ cũng như yêu cầu ngày càng cao về bảo vệ môi trường, bảo đảm an toàn lao động và sức khỏe cộng đồng.

Một số đại biểu đề xuất bổ sung hóa chất nguy hiểm là hóa chất có thể gây hại cho "con người, động vật, thực vật, cơ sở vật chất, tài sản môi trường" vào nội hàm của định nghĩa "hóa chất nguy hiểm". Bên cạnh trách nhiệm quản lý Nhà nước về hóa chất, dự thảo Luật cần bổ sung của các đoàn thể trong phát hiện, phối hợp, xử lý vi phạm về an toàn hóa chất, quy chế phối hợp các cấp, các ngành trong xử lý tình huống nguy cấp về hóa chất, quy chế phối hợp các cấp, các ngành trong xử lý tình huống nguy cấp về hóa chất. Đặc biệt, có đại biểu đề xuất bổ sung quy định các cơ sở sản xuất, kinh doanh hóa chất lớn phải có hệ thống xử lý chất thải hóa chất; phải đảm bảo an toàn hệ sinh thái khi đầu tư các hoạt động liên quan hóa chất; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi xảy ra sự cố hóa chất; quy định cụ thể lực lượng ứng phó với sự cố tại cơ sở hóa chất.

PHẠM DUNG