(HNM) - Là một trong những vấn nạn nghiêm trọng nhất đối với nền nông nghiệp, nạn châu chấu đang bùng phát ở khu vực Sừng châu Phi khiến tình hình an ninh lương thực, mùa màng và cuộc sống của hàng triệu người dân các quốc gia tại vùng đất này đối mặt với những hậu quả nặng nề.
Bùng phát tại Yemen từ đầu tháng 7-2019, những đàn châu chấu sa mạc với mức độ phá hoại lớn nhất trong tất cả họ châu chấu đã tấn công các khu vực chăn nuôi, trồng trọt và đồng cỏ tại Somalia, trước khi tràn sang Ethiopia, Kenya, Djibouti và Eritrea. Số liệu của Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO) cho thấy, Kenya đang phải đối phó với một trong những thảm họa sinh vật có hại lớn nhất trong 70 năm gần đây khi một “đám mây” châu chấu khoảng 200 tỷ con với khả năng tiêu thụ lượng lương thực dành cho 84 triệu người chỉ trong 1 ngày đã tàn phá quốc gia này. Chúng có khả năng di chuyển quãng đường từ 100km đến 150km mỗi ngày. Trước tình hình đó, Somalia đã gấp rút tăng cường các hoạt động giám sát, báo cáo và thu thập dữ liệu nhằm đối phó với loài sinh vật gây hại này, trong khi Tanzania và Uganda cũng tiến hành phun thuốc trừ sâu tại những khu vực bị ảnh hưởng để diệt bớt số lượng châu chấu.
Vào mùa khô, châu chấu sa mạc chủ yếu sinh sống tại các khu vực khô hạn của châu Phi, Trung Đông và Tây Nam Á, những nơi có lượng mưa trung bình thấp hơn 200mm mỗi năm. Tuy nhiên, điều kiện thời tiết bất thường với những cơn bão và trận mưa lớn trong 2 năm vừa qua đã tạo ra môi trường lý tưởng cho loài sinh vật này sinh sôi với mức độ chưa từng thấy trong tiền lệ. Các chuyên gia khí hậu cho rằng, thực trạng đại dương ấm dần lên, cộng với lượng mưa lớn bất thường và cơn bão lớn ngoài khơi Somalia hồi cuối năm 2019 là những yếu tố góp phần gây ra một trong những thảm họa châu chấu nghiêm trọng nhất trong vài thập kỷ gần đây.
Giới chuyên gia cũng cảnh báo, đầu tháng 3 sắp tới là thời điểm muộn nhất để kiểm soát vấn nạn châu chấu sa mạc, trước khi mùa trồng trọt mới bắt đầu. Với dự báo mùa mưa năm nay sẽ đến sớm, những đàn châu chấu có tốc độ sinh trưởng lớn có thể gia tăng số lượng gấp 500 lần vào tháng 6, qua đó khiến các quốc gia khu vực Sừng châu Phi vốn đang rơi vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng tiếp tục đối mặt với những hậu quả nặng nề hơn.
Trước những mối đe dọa lớn từ nạn châu chấu sa mạc, FAO mới đây đã kêu gọi cộng đồng quốc tế chung tay đóng góp vào dự án trị giá 76 triệu USD nhằm kiểm soát tình hình. Tuy nhiên, dự án này đến nay mới huy động được khoảng 20 triệu USD, phần lớn đến từ ngân sách dành cho những tình huống khẩn cấp của Liên hợp quốc.
Tổng Giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc cảnh báo, một cuộc khủng hoảng nhân đạo quy mô lớn sẽ xảy ra nếu cộng đồng quốc tế không hành động khẩn trương trong bối cảnh các đàn châu chấu sa mạc đang gia tăng với cấp số nhân. Trong khi đó, ông Mark Lowcock, quan chức phụ trách các vấn đề nhân đạo và cứu trợ khẩn cấp của Liên hợp quốc đã nhấn mạnh mức độ cấp thiết của tình hình trước khi mùa mưa bắt đầu vào tháng 3 năm nay. Ông Lowcock cũng cho biết, 13 triệu người tại vùng Sừng châu Phi đang đối mặt với tình trạng thiếu lương thực, trong đó có 10 triệu người sinh sống tại những khu vực đang nằm trong phạm vi ảnh hưởng nghiêm trọng của nạn châu chấu sa mạc.