Hiện nay, một số công ty tư nhân tại thành phố Kabul đang tận dụng cuộc khủng hoảng bằng cách tích cực đào giếng mới và khai thác một lượng lớn nước ngầm công cộng, sau đó bán lại cho cư dân thành phố với giá cao. Người dân Kabul cho biết trước đây, cứ 10 ngày họ phải trả 500 Afghani (khoảng 170.000 đồng) để đổ đầy bình nước từ xe bồn. Bây giờ, với cùng một lượng nước đó, họ phải chi 1.000 Afghani (khoảng 340.000 đồng). Tình hình đã trở nên tồi tệ hơn trong hai tuần qua và cư dân lo ngại rằng nước sẽ còn đắt đỏ hơn nữa.
Dân số Kabul tăng gấp 7 lần từ dưới 1 triệu người vào năm 2001. Điều này đã làm tăng mạnh nhu cầu về nước. Việc thiếu quản lý và quy định tập trung cũng đã khiến vấn đề này kéo dài trong nhiều thập kỷ.
Vào đầu năm 2025, Văn phòng Điều phối các vấn đề nhân đạo của Liên hợp quốc thông báo rằng các đối tác của họ chỉ nhận được 8,4 triệu USD trong số 264 triệu USD cần thiết để thực hiện chương trình nước và vệ sinh ở Afghanistan. Thêm 3 tỷ USD tiền tài trợ cho nước và vệ sinh quốc tế đã bị đóng băng kể từ khi Taliban trở lại nắm quyền vào tháng 8/2021. Động thái gần đây của Mỹ nhằm cắt giảm hơn 80% tiền tài trợ của USAID đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng về nước.
Người dân thành phố Kabul (Afghanistan) đang bị thiếu nước sạch trầm trọng. (Ảnh minh hoạ).
Trong khi đó, Dự án đường ống dẫn nước sông Panjshir khi hoàn thành có thể giảm bớt sự phụ thuộc quá mức của thành phố vào nước ngầm, đồng thời cung cấp nước uống cho 2 triệu cư dân. Các giai đoạn thiết kế cho dự án này đã hoàn thành vào cuối năm 2024 và đang chờ phê duyệt ngân sách. Chính phủ Afghanistan đang tìm kiếm thêm các nhà đầu tư để bổ sung cho khoản chi phí 170 triệu USD.
Đáng chú ý, theo báo cáo của tổ chức phi chính phủ Mercy Corps, mực nước trong các tầng chứa nước ngầm của Kabul đã giảm tới 30 mét trong thập kỷ qua do quá trình đô thị hóa nhanh chóng và biến đổi khí hậu. Trong khi đó, gần một nửa số giếng khoan của thành phố - nguồn nước uống chính của người dân Kabul đã cạn kiệt. Hiện tại, lượng nước khai thác vượt quá tốc độ bổ sung tự nhiên là 44 triệu m³ mỗi năm.
Nếu xu hướng này tiếp tục diễn ra, tất cả các tầng chứa nước ngầm của Kabul sẽ cạn kiệt sớm nhất là vào năm 2030, gây ra mối đe dọa hiện hữu đối với 7 triệu cư dân của thành phố.
Báo cáo cũng nêu bật ô nhiễm nước là một thách thức phổ biến khác. Có tới 80% nước ngầm ở Kabul được xác định là không an toàn về độ sạch, độ mặn và lượng asen cao. Việc tiếp cận nước đã trở thành cuộc chiến hàng ngày đối với người dân Kabul. Một số hộ gia đình chi tới 30% thu nhập của họ cho nước và hơn 2/3 đã mắc nợ liên quan đến nước.
Trong bối cảnh tình trạng khô hạn được dự báo sẽ ngày càng nghiêm trọng với tần suất xảy ra ngày càng nhiều do tác động của biến đổi khí hậu, giới chức thủ đô Kabul hiện đang tìm kiếm giải pháp ít mang lại tác động đối với môi trường, sử dụng công nghệ chi phí thấp và có thể khắc phục cuộc khủng hoảng nước một cách nhanh chóng.
Lê Trang