Thiếu nhà máy xử lý, rác thải ùn ứ, gây ô nhiễm ở Quảng Ninh

Nhà máy Trung tâm Xử lý chất rắn Vũ Oai của Tập đoàn INDEVCO tại TP Hạ Long đã dừng hoạt động từ lâu. Ảnh: Thảo Nguyễn

Khủng hoảng nối tiếp khủng hoảng

Tháng 11.2017, do khúc mắc về tài chính, TP Hạ Long khi đó bị chủ đầu tư Dự án Trung tâm Xử lý chất thải rắn Vũ Oai từ chối tiếp nhận rác, nên đành phải xin đổ nhờ vào bãi khai thác than đang hoàn nguyên của Công ty CP than Núi Béo.

Tuy nhiên, do chưa có giấy phép nên đã bị cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường lập biên bản.

Sau này, khi Trung tâm xử lý chất thải rắn Vũ Oai đóng cửa và trả lại một phần đất cho TP Hạ Long cũ thì một nửa rác thải của TP Hạ Long (Tây Hạ Long) được chuyển về Nhà máy xử lý rác thải Khe Giang, xã Thượng Yên Công, TP Uông Bí cũ (nay là phường Yên Tử, tỉnh Quảng Ninh); nửa còn lại (Đông Hạ Long) được đem vào phần đất mà Trung tâm Xử lý chất thải rắn Vũ Oai trả lại để chôn lấp. Còn rác thải của TP Cẩm Phả cũ được chuyển về khu xử lý rác thải Đồng Mỏ, phường Mông Dương hiện nay.

Thực tế, đây chỉ là bãi chôn lấp rác nên luôn gây tình trạng ô nhiễm không khí, nguồn nước, khiến người dân bức xúc. Đỉnh điểm là trong đợt bão số 3 vừa qua, mưa lớn kéo dài đã khiến nước hôi thối từ trên bãi rác thải tràn xuống. Không còn cách nào khác, nhiều người dân đã chặn xe chở rác, không cho lên bãi rác, khiến rác thải cứ ùn ứ dần trên các tuyến đường, tổ dân phố.

“Trước đây nước suối rất trong, từ ngày có bãi rác thải, lúc nào cũng có màu như nước mắm. Cá, thậm chí đỉa không thể sống nổi” - ông Bế Văn Thảo, người dân khu 10, phường Mông Dương, cho biết.

Qua tìm hiểu của PV Báo Lao Động, sở dĩ để xảy ra tình trạng này là do từ lâu, đơn vị nhận và xử lý rác thải ở đây đã không được thanh toán kinh phí. Nguyên do là công suất thiết kế đã hết từ lâu, nên phần đổ vượt không có cơ sở để thanh toán.

Đến thời điểm hiện tại, toàn bộ rác thải của các xã, phường khu vực TP Cẩm Phả cũ (khoảng 200 tấn/ngày) đã được chuyển về Nhà máy Xử lý rác thải Khe Giang, phường Yên Tử - cách đó khoảng 60km.

Không thể mãi thủng đâu vá đó

Để giải quyết căn cơ bài toán rác thải, người dân đề nghị tỉnh Quảng Ninh cần phải nhanh chóng xây dựng thêm các nhà máy xử lý rác thải hiện đại, nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, bảo vệ môi trường, nhất là Quảng Ninh lại là một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước.

Theo Quy hoạch tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030, tỉ lệ thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt phải đạt trên 99% tại đô thị, xã đảo, xã du lịch và 90% tại khu vực nông thôn.

Đồng thời mỗi địa phương (13 huyện, thị, thành phố cũ) bố trí tối thiểu một cơ sở xử lý chất thải rắn hoặc dự trữ quỹ đất để bố trí khu xử lý chất thải rắn.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng Quảng Ninh, khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh khoảng 1.300 tấn/ngày, tương đương 455.301 tấn/năm, trong đó khu vực đô thị là 988 tấn/ngày.

Qua tính toán, đến năm 2030, lượng chất thải rắn sinh hoạt của tỉnh sẽ phát sinh khoảng 862.000 tấn/năm (gấp khoảng 2 lần hiện nay).

Để thu hút các nhà đầu tư trong lĩnh vực này, tỉnh đã phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch quản lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh với 5 khu xử lý chất thải rắn cấp vùng.

Tuy nhiên, theo đại diện Sở Xây dựng tỉnh Quảng Ninh, đến nay mới có 3 nhà máy xử lý rác thải theo hình thức đốt tối đa đi vào hoạt động ở Tràng Lương (thị xã Đông Triều cũ), Khe Giang (TP Uông Bí cũ) và Quảng Nghĩa (TP Móng Cái cũ).

Ông Lê Quang Thắng - Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Việt Long - thông tin, đơn vị chủ đầu tư Nhà máy Xử lý rác thải Khe Giang - hiện công suất nhà máy đã được nâng lên để xử lý trên 500 tấn/ngày, đủ khả năng tiếp nhận thêm toàn bộ rác thải của TP Cẩm Phả cũ.

Ông Thắng cho biết, nếu được tỉnh hỗ trợ, nhất là tạo điều kiện về vốn thì công ty sẵn sàng đầu tư nâng công suất để tiếp nhận thêm rác thải.

Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Việt Long đang nghiên cứu đầu tư nhà máy đốt rác phát điện tại Quảng Ninh, với tổng vốn khoảng 700 - 800 tỉ đồng. Dự án sẽ tận dụng nhiệt năng từ Nhà máy Xử lý rác Khe Giang để phát điện hoặc sản xuất khí gas, góp phần giảm ô nhiễm và cung cấp năng lượng sạch. Dự kiến, module đầu tiên sẽ được thử nghiệm phát điện vào cuối năm nay.