TP. Hồ Chí Minh kiểm soát phát thải nhiều lĩnh vực để kéo giảm ô nhiễm không khí

Các nguồn gây ô nhiễm không khí chính ở TP. Hồ Chí Minh gồm: giao thông, công nghiệp, xây dựng và chất thải. Trong đó, lĩnh vực giao thông và đặc biệt là xe máy, được xem là nguồn gây ô nhiễm chính, thải ra các chất độc hại như bụi mịn PM2.5, CO, NOx và SO2.

Điểm giao Cát Lái - một trong những khu vực có mức độ ô nhiễm không khí cao ở TP. Hồ Chí Minh

Cụ thể, ở lĩnh vực giao thông đường bộ chiếm 35% lượng phát thải; công nghiệp và sản xuất chiếm 25%; xây dựng chiếm 15%. Trong số những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí, lĩnh vực giao thông và sản xuất công nghiệp được xem là “thủ phạm” chính.

Để kéo giảm lượng phát thải ở tất cả các lĩnh vực, giữ gìn bầu không khí trong lành trong đô thị. TP. Hồ Chí Minh đã và đang triển khai nhiều kế hoạch, giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu phát thải khí thải trong lĩnh vực giao thông và sản xuất công nghiệp; kiểm soát hiệu quả bụi, khí thải phát sinh từ hoạt động xây dựng, nông nghiệp…

Đồng thời, triển khai công tác ngăn ngừa, kiểm soát ô nhiễm không khí trong các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ; triển khai các nghiên cứu ứng dụng mô hình trí tuệ nhân tạo để nâng cao khả năng dự báo, cảnh báo ô nhiễm không khí.

Đặc biệt, ưu tiên đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho công tác bảo vệ môi trường; đẩy mạnh hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học. Rà soát cơ sở dữ liệu nguồn thải có phát sinh khí thải và xây dựng kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí cho TP. Hồ Chí Minh giai đoạn 2026-2030.

Mặc dù TP. Hồ Chí Minh đã có nhiều nỗ lực nhằm kéo giảm ô nhiễm không khí đô thị. Tuy nhiên, theo TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam thì những nỗ lực của TP. Hồ Chí Minh trong thời gian qua là chưa đủ. Nguyên nhân là do chưa kiểm soát tốt các nguồn thải; thiếu dữ liệu để xây dựng các chính sách và kế hoạch hành động; thiếu sự phối với các tỉnh lân cận (tính liên kết vùng); kinh phí để kéo giảm ô nhiễm không khí còn hạn chế; dường như vấn đề ô nhiễm không khí chỉ ở cấp thành phố, trách nhiệm chỉ thuộc về cơ quan chuyên môn là Sở Nông nghiệp – Môi trường, thiếu vắng ở cấp phường, xã.

Theo Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam TS. Hoàng Dương Tùng, để giảm thiểu ô nhiễm không khí cho đô thị TP. Hồ Chí Minh cần có các biện pháp đẩy mạnh chuyển đổi số để chuyển đổi xanh; nâng cao chất lượng không khí ở các đô thị phải là ưu tiên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội; bảo vệ không khí cần phải xác định đó là trách nhiệm không chỉ của UBND TP. Hồ Chí Minh, Sở Nông nghiệp – Môi trường mà còn là trách nhiệm của các ban ngành khác như: Xây dựng, công thương, tài chính… và các địa phương phường, xã thuộc các vùng lân cận. Trong đó, mỗi địa phương cần phải có chỉ tiêu, trách nhiệm cụ thể theo hướng “rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ tiến độ…”.

Liên quan đến các kế hoạch, giải pháp phòng ngừa, kiểm soát phát nhằm kéo giảm ô nhiễm không khí cho đô thị TP. Hồ Chí Minh, Viện Nghiên cứu phát triển TP. Hồ Chí Minh đề xuất quy hoạch đô thị xanh, hạ tầng xanh: Metro, xe buýt công cộng; gia tăng không gian xanh: Công viên, rừng và vành đai xanh; công trình xanh: quy định nghiêm ngặt hơn cho các công trường xây dựng nhằm kiểm soát bụi trong xây dựng; cải thiện quản lý chất thải theo hướng nâng cao hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn, thúc đẩy tái chế và các sáng kiến chuyển đổi năng lượng...

Thanh Hải