Theo Nghị định 151/2025 của Chính phủ quy định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực đất đai, thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu đối với hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài gồm 3 bước.
Cụ thể, ở bước 1, người yêu cầu đăng ký nộp hồ sơ đến Trung tâm Phục vụ hành chính công. Bước 2, cơ quan tiếp nhận hồ sơ kiểm tra tính đầy đủ của thành phần hồ sơ, cấp Giấy tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả. Trường hợp chưa đầy đủ thành phần hồ sơ thì trả lại kèm Phiếu yêu cầu bổ sung, hoàn thiện hồ sơ để người yêu cầu đăng ký hoàn thiện, bổ sung theo quy định.
Người dân đến làm thủ tục tại bộ phận hành chính công.
Ở bước 3, UBND cấp xã nơi có đất kiểm tra thực tế sử dụng đất của tổ chức, xác định ranh giới cụ thể của thửa đất. Bước này, Chủ tịch UBND xã sẽ quyết định hình thức sử dụng đất hoặc trường hợp được miễn tiền sử dụng, tiền thuê đất và chỉ đạo gửi phiếu chuyển thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính.
Chủ tịch UBND xã sẽ cấp giấy chứng nhận sau khi nhận được thông báo của cơ quan thuế về việc hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Đồng thời, Chủ tịch xã chỉ đạo chuyển hồ sơ kèm theo bản sao giấy chứng nhận đã cấp đến Văn phòng đăng ký đất đai để lập, cập nhật, chỉnh lý hồ sơ địa chính, cơ sở dữ liệu đất đai.
Trường hợp sử dụng đất mà không thuộc diện được miễn toàn bộ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất cho cả thời hạn thuê thì việc giải quyết sẽ được chuyển đến cấp tỉnh. Lúc này, cơ quan chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh sẽ trình Chủ tịch UBND tỉnh quyết định hình thức sử dụng đất, xác định giá đất và gửi phiếu chuyển thông tin để xác định nghĩa vụ tài chính. Sau đó, cơ quan quản lý đất đai cấp tỉnh sẽ cấp giấy chứng nhận sau khi nhận được thông báo của cơ quan thuế về việc hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Giấy chứng nhận sau đó được chuyển đến cơ quan tiếp nhận để trao cho người được cấp.
Theo Cục Quản lý đất đai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Nghị định 151 đã cắt giảm 3/30 thủ tục hành chính, 44/425 ngày thực hiện thủ tục hành chính lĩnh vực đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất. Nghị định cũng bỏ 3/8 giải tờ của thủ tục hành chính như: xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về đủ điều kiện tồn tại nhà ở, công trình; các mẫu số 07/ĐK về biên bản của hợp đồng đăng ký đất đai; mẫu 08/ĐK-TTr của UBND cấp xã trình cơ quan có thẩm quyền có chức năng quản lý đất đai.
Bên cạnh đó, Nghị định quy định UBND cấp xã khi cấp giấy chứng nhận không cần yêu cầu người dân nộp xác nhận về tình trạng không tranh chấp, sự phù hợp quy hoạch và tính ổn định trong sử dụng đất. Đồng thời giữ nguyên hiệu lực các hợp đồng đã ký trước 1/7/2025 cho đến khi hết thời hạn ghi trong hợp đồng.
Về trình tự, thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, theo quyết định Quyết định 2304 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ, tổng số thủ tục hành chính đất đai là 48 thủ tục, trong đó về có 27 thủ tục về đăng ký, cấp giấy chứng nhận, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất (cấp tỉnh 21 thủ tục, cấp xã 6 thủ tục)./.
ĐOÀN VINH