Ứng dụng công nghệ hiện đại bảo vệ rừng ở Vườn quốc gia Bù Gia Mập

Vườn quốc gia Bù Gia Mập được thành lập để bảo tồn và phát triển mẫu chuẩn hệ sinh thái rừng kín thường xanh trên đồi núi thấp có độ cao dưới 1.000m và đại diện cho khu vực chuyển tiếp từ Tây Nguyên xuống đồng bằng Nam bộ.

Vườn quốc gia Bù Gia Mập có tổng diện tích 25.601,18 ha, trong đó đó diện tích rừng tự nhiên là 25.505 ha, rừng gỗ lá rộng là 5.918 ha (4.134 ha rừng giàu, 1.310 ha rừng trung bình, 169 ha rừng nghèo, 304,8 rừng phục hồi, rừng hỗn giao 17.851 ha, và rừng tre nứa, lồ ô 1.776,5 ha).

Đây là nơi lý tưởng phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học nhằm bảo tồn nguồn gene quý hiếm của các loài động, thực vật. Với hệ sinh thái rừng thường xanh có độ che phủ trên 90%, Vườn quốc gia Bù Gia Mập góp phần phòng hộ và điều tiết nguồn nước cho các hồ thủy điện và hồ thủy lợi vùng hạ du sông Bé.

Với những giá trị về cảnh quan và sinh thái, Vườn quốc gia Bù Gia Mập còn là điểm du lịch sinh thái hấp dẫn bởi hệ sinh thái rừng và các dãy núi chuyển tiếp từ khu vực cao nguyên xuống đồng bằng. Trong bối cảnh công nghệ 4.0 hiện nay, nhằm mục tiêu cung cấp thông tin chính thống, nhanh gọn cho du khách khi tham quan, khám phá Vườn quốc gia Bù Gia Mập, Ban Quản lý đã đẩy mạnh triển khai, ứng dụng công nghệ số tại Vườn. Theo đó, chỉ với một thao tác quét mã QR đơn giản bằng điện thoại, du khách đã có thể tiếp cận kho dữ liệu về từng loài cây giữa đại ngàn.

Những chiếc mã QR được gắn trên các cây di sản không chỉ giúp kết nối con người với thiên nhiên bằng công nghệ, mà còn là bước chuyển mình quan trọng trong hành trình bảo tồn và phát triển rừng theo hướng hiện đại, bền vững. Với tâm huyết bảo tồn và giới thiệu giá trị rừng theo cách hiện đại, toàn bộ các cây di sản tại Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đã được gắn mã QR. Chỉ cần một thao tác quét nhẹ trên điện thoại, cả một kho tri thức về từng loài cây từ tên gọi, công dụng đến môi trường sinh trưởng sẽ hiện lên đầy đủ, trực quan và hấp dẫn.

Đại diện Trung tâm Tuyên truyền du lịch và cứu hộ bảo tồn, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập cho biết, tính đến nay, toàn bộ hệ thống cây di sản tại Vườn Quốc gia Bù Gia Mập đều đã được gắn mã QR. Đây không chỉ là một cải tiến kỹ thuật đơn thuần, mà còn là bước đi chiến lược trong quá trình chuyển đổi số gắn với phát triển du lịch sinh thái. Việc gắn mã QR lên cây rừng, không chỉ là bước đi công nghệ mà đã và đang mở ra một không gian học tập, trải nghiệm và tuyên truyền đầy hiệu quả.

Vườn quốc gia Bù Gia Mập có hệ sinh thái đa dạng, phong phú. (Ảnh: BBP). 

Nhờ đó, người dân có thể tiếp cận thông tin về cây rừng một cách trực quan, chủ động và dễ dàng. Đây cũng là cách để nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của rừng trong đời sống, đồng thời tạo động lực để mỗi người trở thành một “hướng dẫn viên” góp phần lan tỏa tinh thần yêu rừng, giữ rừng. Việc gắn mã QR lên cây rừng còn là một phần trong bức tranh tổng thể về chiến lược bảo tồn hiện đại tại Vườn Quốc gia Bù Gia Mập, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 đang len lỏi vào từng lĩnh vực đời sống.

Thay vì những bảng tên gỗ đơn điệu, với mã QR, du khách sẽ dễ dàng nhận diện cây, hiểu công dụng, biết rõ tình trạng phân bố chỉ bằng chiếc điện thoại thông minh. Lãnh đạo Ban quản lý Vườn Quốc gia Bù Gia Mập cho biết, trong năm 2025, Vườn Quốc gia Bù Gia Mập vườn sẽ tiếp tục mở rộng hoạt động số hóa dữ liệu sinh học, cải tạo hệ thống bảng chỉ dẫn, phát hành sổ tay nhận diện loài cây, loài thuốc quý tại rừng và phát triển hệ thống thông tin tương tác tại các tuyến du lịch sinh thái.

Đây là những bước chuẩn bị quan trọng để tiến tới xây dựng mô hình diễn giải môi trường hiện đại, thu hút du khách thông qua trải nghiệm thực tế kết hợp công nghệ. Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống dữ liệu, mở rộng mã QR cho nhiều loài cây khác và tích hợp thêm các nội dung số như âm thanh, video hướng dẫn. Mục tiêu là biến khu rừng trở thành một bảo tàng sống động nơi ai cũng có thể học, hiểu và chia sẻ kiến thức sinh thái một cách chủ động.

Những chiếc mã QR được gắn trên các cây di sản không chỉ giúp kết nối con người với thiên nhiên bằng công nghệ, mà còn là bước chuyển mình quan trọng trong hành trình bảo tồn và phát triển rừng theo hướng hiện đại, bền vững. Đây là minh chứng rõ nét cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào bảo vệ rừng, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng và khơi dậy tình yêu thiên nhiên, đặc biệt trong giới trẻ. Đặc biệt, qua mỗi mã QR, các nhà quản lý có thể dễ dàng cập nhật, theo dõi tình trạng sức khỏe của cây cũng như phát hiện kịp thời những dấu hiệu bất thường hoặc nguy cơ bị khai thác trái phép.

Sáng kiến này còn góp phần thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái bền vững, khi du khách được tiếp cận thông tin sinh động và trực quan về hệ sinh thái rừng, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại như mã QR còn là bước đi quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số trong bảo vệ rừng, giúp giảm thiểu công sức và chi phí quản lý truyền thống.

Thu Hương