Đà Nẵng: Chuyển đổi số tạo động lực phát triển bền vững ngành thủy sản

Trong 9 tháng đầu năm 2025, ngành thủy sản TP. Đà Nẵng có bước phát triển ổn định và tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước, trong đó sản lượng nuôi trồng tăng 5,1% và khai thác tăng 0,5%. Ngành đang từng bước cơ cấu theo hướng bền vững, hiện đại và hiệu quả. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế biển đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của địa phương, Đà Nẵng đang tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số trong lĩnh vực thủy sản nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và khai thác.

Thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số để hiện đại nghề cá và quá trình khai thác thuỷ sản. Những bước đi này không chỉ giúp ngư dân thuận lợi hơn trong khai thác, tiêu thụ sản phẩm mà còn góp phần đảm bảo minh bạch, tuân thủ quy định về chống khai thác bất hợp pháp (IUU).

Bên cạnh đó, việc chuyển đổi số còn giúp cơ quan quản lý kịp thời nắm bắt tình hình trên biển, nâng cao năng lực dự báo, hỗ trợ ứng phó thiên tai, từ đó xây dựng ngành thủy sản Đà Nẵng phát triển bền vững, hiện đại và hội nhập quốc tế. Theo chia sẻ của ngư dân tại thôn Đông Tuần (xã đảo Tam Hải), việc cài đặt, sử dụng nhật ký khai thác điện tử (eCDT VN) đem lại nhiều tiện ích. Trước đây, khi làm thủ tục xuất cảng để đi đánh bắt hải sản, người dân phải mang theo nhiều giấy tờ, đôi khi bị ướt do trời mưa, bất tiện.

Nay, dùng eCDT VN, chỉ cần thao tác trên điện thoại thông minh, các thủ tục được giải quyết nhanh chóng, minh bạch. Ngoài thủ tục xuất, nhập cảng, eCDT VN còn giúp ngư dân ghi nhật ký khai thác hải sản trên biển bằng điện thoại cầm tay.

Sản lượng đánh bắt, chủng loại hải sản, tọa độ ngư trường… đều được nhập trực tiếp và cập nhật đến ngành chức năng. Tuy vậy, số lượng ngư dân sử dụng nhật ký khai thác điện tử chưa đạt như kỳ vọng. Nhiều ngư dân chưa quen với yêu cầu số hóa nghề cá. Thay vì ghi nhật ký khai thác hải sản điện tử ngay trên biển, nhiều chủ tàu vào đến bờ mới ghi… hồi ký chuyến biển, không đúng quy định của Luật Thủy sản và gây ách tắc về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không đúng quy định để gỡ “thẻ vàng” thủy sản.

Điều  này còn dẫn đến hệ lụy là ngành chức năng không có cơ sở để cấp giấy xác nhận nguyên liệu hải sản khai thác (SC) và giấy chứng nhận nguồn gốc hải sản sau khai thác (CC) cho doanh nghiệp chế biến hải sản xuất khẩu. Ngoài ra, việc tiếp nhận và giải quyết các hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật tàu cá, giấy chứng nhận đăng ký tàu cá, giấy phép khai thác hải sản, giấy chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm tàu cá... vẫn còn thực hiện bằng hình thức trực tiếp gây tốn thời gian cho ngư dân, tốn thêm thời gian để cán bộ thủy sản cập nhật các dữ liệu nói trên vào cơ sở dữ liệu quốc gia nghề cá Vnfishbase.

Ứng dụng công nghệ giúp minh bạch nguồn gốc thuỷ sản cho ngư dân Đà Nẵng. (Ảnh minh hoạ). 

Đại diện Nghiệp đoàn nghề cá Tam Quang thông tin thêm, tiện ích của eCDT VN là rất rõ. Nhà nước cần hỗ trợ kinh phí giúp ngư dân sử dụng eCDT VN và yêu cầu các nhà mạng cung cấp dịch vụ tối ưu hóa kết nối internet. Hiện nay chưa có quy định bắt buộc ngư dân phải sử dụng eCDT VN, ngành chức năng nên có quy định bắt buộc để chuyển đổi số đồng bộ cho nghề cá.

Theo thống kê, toàn thành phố Đà Nẵng hiện có 4.148 tàu, thuyền đánh bắt hải sản. Đáng mừng là đến nay, ngành thủy sản đã cập nhật đầy đủ 100% tàu thuyền và căn cước công dân của chủ tàu, thuyền vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia nghề cá VNfishbase.

Vnfishbase là cơ sở dữ liệu trực tuyến và đồng bộ cho quản lý thông tin về đăng ký, đăng kiểm tàu cá, hạn ngạch khai thác hải sản, giấy phép khai thác hải sản; dữ liệu về cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão; dữ liệu về nhật ký, báo cáo khai thác; xác nhận nguyên liệu hải sản khai thác; chứng nhận nguồn gốc hải sản khai thác...

Đây là cơ sở dữ liệu toàn diện để quản lý nghề cá chặt chẽ. Đại diện Chi cục Biển đảo và thủy sản (Sở Nông nghiệp và Môi trường) phụ trách Văn phòng kiểm soát nghề cá tại cảng cá Tam Quang (xã Núi Thành) cho biết, không chỉ là bước tiến trong cải cách thủ tục hành chính, số hóa nghề cá còn mang ý nghĩa chiến lược. Việc ghi chép minh bạch, truy xuất nguồn gốc hải sản rõ ràng sẽ giúp Việt Nam gỡ bỏ “thẻ vàng” thủy sản của Ủy ban châu Âu.

Khi đó, thủy sản xuất khẩu của ngư dân thành phố sẽ mở rộng cánh cửa vào các thị trường lớn, tạo nguồn thu ổn định và bền vững hơn. Trong thời gian tới, ngành thủy sản thành phố sẽ đẩy nhanh tuyên truyền vận động; tập huấn hỗ trợ kỹ thuật để ngư dân mạnh dạn ứng dụng công nghệ số. Số hóa nghề cá là con đường nhanh, ngắn để phát triển nghề cá có trách nhiệm, hướng đến phát triển bền vững. Ngoài ra, lãnh đạo UBND thành phố Đà Nẵng cho biết, số hóa nghề cá là hướng đi tất yếu của Đà Nẵng, vì minh bạch, an toàn và hiệu quả.

Đây không chỉ là chuyển biến về thủ tục hành chính mà quan trọng hơn là thay đổi về tư duy để ngư dân hành động theo hướng hiện đại, hội nhập. Áp dụng công nghệ số sẽ giúp ngành nông nghiệp nắm chính xác thực trạng, thế mạnh, tiềm năng, dư địa nghề cá để từ đó đề xuất UBND thành phố có cơ chế, chính sách hỗ trợ ngư dân;

Bên cạnh đó sẽ góp phần khắc phục các hạn chế; nhân rộng các điển hình tiên tiến để thúc đẩy phát triển sâu rộng nghề cá theo hướng lớn mạnh. Khi ngư dân được trang bị kiến thức và công cụ số, hiệu quả lao động được nâng cao, nguồn lợi biển được khai thác hợp lý hơn. Từ đó, nghề cá Đà Nẵng không chỉ phát triển theo hướng hiện đại hóa mà còn góp phần bảo vệ môi trường, giữ vững sinh kế cho cộng đồng ven biển.

Hồng Thuỷ